Seniorenmomenten
Je voert de kleinkinderen naar school en plots ben je de weg – die je meerdermaals per week doet – kwijt. Je herinnert je niet meer waar je portefeuille achtergelaten hebt of wat de naam is van je favoriete vakantiebestemming. Incidentiele geheugenprobleempjes of ook wel seniorenmomenten genoemd, die al vanaf het veertigste levensjaar kunnen optreden. Niet alleen ouder worden, maar ook verkeerde eet-en levensgewoonten als emotionele stress kunnen de cognitieve capaciteit van de hersenen aantasten. Veranderingen in neuronale celmembranen vormt de voornaamste oorzaak voor het afnemen van het denkvermogen en de kwaliteit van het menselijke geheugen.
Stabilisatie van celmembranen
Homeostase – het intact en stabiel houden van het celplasmamembraan – is voor iedere hersencel van cruciaal belang. Hiervoor dient het beroep te kunnen doen op bouwstenen zoals eiwitten, niet-geoxideerde cholesterol, onverzadigde vetzuren (o.a. EPA, DHA) en fosfolipiden. Dat lipiden een belangrijke rol spelen in het gezond houden van ons geheugen kunnen we afleiden uit het feit dat zestig procent van het droge hersengewicht bestaat uit membraanlipiden, opgesplitst in drie subklassen nl. glycolipiden, cholesterol en fosfolipiden. Meer dan 50% van de aanwezige lipiden bestaat uit fosfolipiden. Door hun unieke structuur – polaire kop via fosfaatgroep gekoppeld aan apolaire vetzuurstaart – houden ze de structurele celmembraanmatrix optimaal. De vijf fosfolipiden waarover ons lichaam beschikt zijn fosfatidylserine, fosfatidylcholine, fosfatidylethanolamine, fosfatidylinositol en sphingomyeline. Buitenste deel van de dubbellaag bestaat uit fosfatidylcholine, terwijl het binnenste deel van het membraan fosfatidylethanolamine, - serine en - inositol bevat. Veranderingen in de hoeveelheid of het type van fosfolipiden zorgen ervoor dat er wijzigingen optreden in de structuur en de functie van hersencelmembranen. Dit resulteert in nefaste gevolgen voor het hele centrale zenuwstelsel.
Fosfatidylserine en neurale bescherming
Zo kon een cross-sectioneel grootschalig onderzoek (Ting-Ting Liu et al) bij een groep van 626 seniele bewoners de cognitieve achteruitgang linken aan een verlaagd niveau van fosfatidylethanolamineplasmalogen (pPE) gebonden met lange keten meervoudig onverzadigde vetzuren (LC- PUFA's). Daarnaast werd het neurodegeneratief effect versterkt door plasmawijzigingen van andere fosfolipiden als gevolg van een variatie in de lipidemie en onderliggende ontstekingsreacties. Uit diverse studies is namelijk gebleken dat fosfatidylserine - slechts in kleine concentraties (5 – 10%) aanwezig -een sleutelrol speelt in het ondersteunen van neurale functies. Fosfatidylserine heeft dankzij z’n negatief geladen kopgroep een regulerende werking op vlak van Na+/K+ - ATPase activiteit, wat de soepele en bewegelijke neurale membraanomgeving ten goede komt. Daarnaast speelt het ook een belangrijke rol in de activatie van o.a. acetylcholine, dopamine en noradrenaline.
Cognitieve verbetering met fosfolipiden
Fosfolipiden zijn dus essentieel in het fit houden van het brein. Voeding rijk aan fosfolipiden zijn onder meer koemelk (colostrum), eigeel en sojabonen. Gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde onderzoeken laten zien dat cognitieve ondersteuning kan worden bekomen met een fosfatidylserine supplement van 300 – 500 mg/ dag en dit gedurende 6 maanden. Bij voorkeur wordt geopteerd voor een fosfatidylserine supplement afkomstig van rundercortex, eieren of krill daar deze DHA bevatten en het best overeenkomen met de fosfolipidenstructuur in ons brein. Fosfatidylserine-inname (300 mg/dag) gedurende 12 weken zorgde bovendien ervoor dat de gemiddelde cognitieve leeftijd daalde van 64 jaar naar 52 jaar. Vergeleken met een placebogroep vertoonden zij verbetering voor zowel neuropsychologische prestaties (leren, geheugen) als op vlak van cognitie en gedrag.
Bron
Orthofyto augustus 2024
Referenties:
- Marina Schverer et al. Dietary phospholipids: Role in cognitive processes across the lifespan. Neuroscience & Biobehavioral Reviews Volume 111, April 2020.
- Arpita Chakraborty et al. Lipidomics and cognitive dysfunction – A Narrative review. Turkish Journal of Biochemistry 2020.
- Ting-Ting Liu et al. Association of Plasma Phospholipids with Age-Related Cognitive Impairment: Results from a Cross-Sectional Study. Nutrients. 2021 Jul; 13(7): 2185.
- Ozawa, H. et al. Effects of Dietary Food Components on Cognitive Functions in Older Adults. Nutrients 2021.
- Jingnan Chen et al. Phosphatidylserine: An overview on functionality, processing techniques, patents, and prospects. Grain & Oil Science and Technology Volume 6, Issue 4, December 2023, Pages 206-218
- Georges Ramalanjaona, MD, DSc, FACEP, MBA. Effects of Phosphatidylserine on Alzheimer’s Disease and Age-Related Memory Loss. Integrative medicine Alert 20001
Bron: https://www.biok.center/artikel/fosfolipiden-houden-het-brein-fit