Vier Noord-Ierse onderzoeksters houden in de Proceedings of the Nutrition Society een stevig pleidooi voor suppletie van riboflavine om bloedarmoede tijdens de zwangerschap te voorkomen. Ze dringen erop aan om verder te kijken dan ijzersuppletie, want dat lijkt het wijdverspreide probleem niet te kunnen oplossen.
Wereldwijd treft bloedarmoede een derde van alle zwangere vrouwen en ook het kind kan hierdoor gezondheidshinder ondervinden. Steevast wordt ijzergebrek aangehaald als oorzaak, naar verluidt het meest voorkomende voedingsstofgebrek ter wereld. In het VK heeft een kwart van de vrouwen een niet-optimale ijzerinname, 5% van hen heeft ijzertekort. Tijdens de zwangerschap verdubbelt de ijzerbehoefte, dus moet de ijzerinname soms aangevuld worden.
Onze kennis rond andere nutriënten is daarentegen beperkt gebleven. Ook riboflavine of vitamine B2 is betrokken in het ijzermetabolisme en is ondergewaardeerd als voedingsfactor voor bloedarmoede. Riboflavine is nodig voor het vrijlaten van ijzer uit het ijzeropslag-eiwit ferritine. Mogelijk ook van belang is de rol van riboflavine in de opname van ijzer in het darmslijmvlies.
Hoe het met riboflavine bij zwangere vrouwen gesteld is, weten we niet goed, want de riboflavine-status wordt zelden gemeten. We kunnen de biochemische status goed inschatten door de activiteit van een enzym in rode bloedcellen te meten, een test die in de praktijk omslachtig is. Meestal vertrekken onderzoekers van de voedingsinname en niet van een objectievere bloedanalyse.
Metingen in China en Cambodja vonden een biochemisch riboflavine-tekort bij 90% van de volwassenen en bij drie kwart van de jonge vrouwen van Guatemala en Maleisië. Ernstige tekorten komen in hoge-inkomenslanden niet zo vaak voor, maar in het VK zou meer dan de helft van adolescenten en vrouwen minstens een niet-optimale riboflavine-status hebben. De riboflavine-status daalt bovendien tijdens de zwangerschap.
De grootste voedingsbronnen zijn zuivelproducten. In de VS en Canada wordt de voeding verrijkt met riboflavine om het riboflavine dat verloren gaat tijdens raffinage van tarwe, terug aan te vullen. De inname in de VS of Canada is daarom hoger dan in het VK of Ierland. Toch zou uit een steekproef blijken dat 40% van jonge Canadese vrouwen een biochemisch riboflavinetekort heeft. Bij 31% van Ierse zwangere vrouwen werd een tekort vastgsteld, terwijl 64% van hen een multi nam (gemiddeld goed voor 2 mg/d extra inname). In Nieuw-Zeeland zagen onderzoekers dat een interventie van 1,8 mg/d riboflavine vanaf de conceptie de status wel verbeterde, maar dat vier vijfde van hen nog steeds een suboptimale status had aan het eind van de zwangerschap.
In deze kleine studie vonden onderzoekers associaties tussen de riboflavine-status tijdens de periode van conceptie en het patroon van DNA-methylatie bij de pasgeborene. De klinische relevantie hiervan is onduidelijk, maar recent hebben onderzoekers van de OptiPREG-studie bij 2000 zwangeren aangetoond dat de riboflavine-status een voorspeller was voor hemoglobine-status, bloedarmoede en bloeddruk.
Er zijn ook klinische studies gedaan. Bijvoorbeeld krikten riboflavine en ijzer het hemoglobine beter op dan ijzer alleen, ijzer plus foliumzuur of ijzer plus vitamine A. Sinds 1977 weten we dat 9 mg riboflavine toegevoegd aan een ijzersupplement de rodebloedceltelling verder doet toenemen. Jammer genoeg zijn de meeste studies gedaan in lagere-inkomenslanden. Een studie gedaan bij Britse niet-zwangere jonge vrouwen had op het eerste gezicht een nulresultaat: 2 tot 4 mg/d extra riboflavine had geen invloed op de hemoglobine-status. Wel werd vastgesteld dat de vrouwen met de laagste riboflavine-status de grootste toename in hemoglobine hadden.
Ook voor vitamine B6 kan een soortgelijkaardig verhaal verteld worden, als cofactor in de synthese van hemoglobine. Riboflavine is nodig voor de activering van vitamine B6 uit de voeding, en ook voor de verwerking van foliumzuur, vitamine B12 en vitamine B3.
De onderzoekers vrezen dat de aanbevelingen voor vitamine B2 voor zwangere vrouwen achterhaald zijn. Vooral in lagere-inkomenslanden zijn tekorten een probleem voor de volksgezondheid, maar aanwijzingen dat het ook bij ons een aandachtspunt moet zijn, mogen we zeker niet negeren. Temeer omdat een niet-optimale inname tijdens de zwangerschap zich kan voortzetten naar een mindere gezondheid van de nakomeling.
Referentie:
Duffy B, McNulty H, Ward M, Pentieva K. Anaemia during pregnancy: could riboflavin deficiency be implicated? Proc Nutr Soc. 2024:1-8 doi:10.1017/S0029665124007468