Wat is tendinopathie?
Tendinopathie is een overkoepelende term voor chronische peesaandoeningen die gekenmerkt worden door pijn, zwelling en verminderde functie, meestal als gevolg van mechanische overbelasting of degeneratieve processen. De aandoening komt vaak voor bij atleten die repetitieve of explosieve bewegingen uitvoeren, zoals hardlopers, volleyballers en tennissers, maar ook bij werknemers met herhaaldelijk monotoon werk. Daarnaast treft tendinopathie een aanzienlijk deel van de algemene bevolking en kan het de mobiliteit, pijnperceptie en kwaliteit van leven sterk beïnvloeden.
Wat is een effectieve aanpak bij tendinopathie?
Tendinopathie komt vaak voor in combinatie met andere medische aandoeningen, zoals obesitas en diabetes, en wordt beïnvloed door intrinsieke risicofactoren zoals leeftijd, geslacht en genetische aanleg. Een succesvolle aanpak vereist een multifactoriële benadering, waaronder excentrische oefentherapie, load management en voedingsondersteuning, eventueel aangevuld met aanvullende therapieën. Door de lage doorbloeding van peesweefsel verloopt het herstel traag en kan het, afhankelijk van de ernst en behandelaanpak, variëren van 12 weken tot meer dan 6 maanden.
Voeding bij tendinopathie
Een pathologisch veranderde pees wordt gekenmerkt door een verstoorde weefselhomeostase. Omdat voeding een cruciale rol speelt in de homeostase van alle weefsels, en ontoereikende voeding een externe risicofactor is voor tendinopathie, winnen voedingsinterventies aan aandacht als mogelijke strategie om peesgezondheid te verbeteren. Een adequate inname van zowel macro- als micronutriënten is essentieel, vooral voor populaties met verhoogde fysiologische eisen, zoals atleten. Dit omvat zowel een gezond basisvoedingspatroon als sportspecifieke voedingsstrategieën en gerichte suppletie. De review van Hijlkema et al. in het Journal of the International Society of Sports Nutrition onderzoekt de effecten van specifieke voedingsstoffen op peesherstel en -gezondheid. Waar mogelijk zijn doseringen uit de studies toegevoegd.
Collageen en peesgezondheid
Omdat pezen grotendeels uit collageen bestaan en een continue aanmaak ervan essentieel is, worden collageen-peptiden zoals gelatine (15 g) en gehydrolyseerd collageen (tweemaal daags 2,5 g) vaak ingezet bij tendinopathie. Studies tonen verbeteringen in uitkomsten, hoewel sommige alleen een kortetermijneffect op pijnverlichting vonden. Een behandelingsduur van minstens 2-3 maanden lijkt nodig voor een duurzaam effect. De variatie in resultaten kan deels verklaard worden door verschillen in dosering en collageentype. Peesweefsel bestaat voornamelijk uit type I collageen, terwijl kraakbeen meer type II bevat. De meeste studies gebruikten type I, soms in combinatie met type II.
Combinaties van voedingsstoffen
De meeste nutraceuticalsn in de studies van Hijlkema bevatten meerdere bioactieve stoffen. Interessante combinaties die onderzocht zijn, zijn:
- Methylsulfonylmethaan (MSM, 550 mg tweemaal daags) en arginine-L-α-ketoglutaraat (500 mg twee maal daags): vaak gecombineerd met gehydrolyseerd collageen ter ondersteuning van weefselherstel.
- Curcumine en Boswellia serrata: voor pijnverlichting.
- Proteolytische enzymen zoals bromelaïne (50-90 mg), trypsine (50 mg) en rutine (100 mg): gecombineerd met voedingsadvies en acupunctuur voor een verbetering van schouderpijn en kwaliteit van leven.
- Vitamine C (gebufferd - 60 mg per dag of 225 mg 2x per week): vaak gecombineerd met collageensuppletie voor stimulatie van de collageensynthese, essentieel voor peesherstel.
- Verhoogde proteïne-inname: voor de regeneratie van peesweefsel, vooral in combinatie met fysieke revalidatie.
- Vertakte aminozuur, leucine: suppletie op trainingsdagen (19,5 g aminozuren, waarvan 2,77 g leucine) ondersteunt peeshypertrofie, verbetert de belastingstolerantie en revalidatie.
- Omega 3-vetzuren: vanwege hun ontstekingsremmende eigenschappen; eén studie rapporteerde een lichte verbetering van pijn en functionele beperkingen na drie maanden suppletie met minimaal 1530 mg EPA en 1035 mg DHA per dag. Een andere studie, met een hogere dosis en kortere behandelingsduur, vond een significant effect op pijn.
Al deze combinaties hadden dus in enige mate een gunstig effect op ontsteking en/of pijn.
Alcoholgebruik
Matige alcoholconsumptie tot slot wordt in sommige studies in verband gebracht met een verhoogd risico op achillespees-tendinopathie, terwijl overmatig alcoholgebruik geassocieerd wordt met ernstigere peesschade, zoals rotator cuff-scheuren. Dit komt mogelijk door de toxische effecten van alcohol, die de collageensynthese remmen en zo de peesstructuur en het herstel negatief beïnvloeden. Alcoholbeperking of beter nog -vermijding lijkt dus eveneens aan te bevelen.
Een integrale aanpak vergroot de kans op succes
Een evaluatie van individuele effecten van voedingsstoffen is lastig, omdat ze vaak in combinatiepreparaten worden toegepast. Ook komt de combinatie met andere interventies vaak voor, zoals training of oefentherapie, pijnbestrijding, shockwave therapie, platelet rich plasma (PRP) therapie, fysiotherapie, multi-joint training, revalidatietherapie en acupunctuur. Een integrale aanpak op maat, waarbij voeding, aanvullende nutriënten en fysieke therapie worden gecombineerd, vergroot de kans op een succesvol en duurzaam herstel bij tendinopathie.
Referentie:
Hijlkema, A. et al. (2021) The impact of nutrition on tendon health and tendinopathy: a systematic review. Journal of International Society of Sports Nutrition, 19(1): 474-504
Bron: https://www.biok.center/artikel/voeding-en-peesgezondheid-zinvolle-nutrienten-bij-tendinopathie