Een recent gepubliceerde studie in Nature Medicine toont overtuigend aan dat een Westers voedingspatroon al binnen twee weken ontstekingsroutes activeert en het immuunsysteem verstoort. Daarentegen heeft een traditioneel Afrikaanse voeding een ontstekingsremmend effect en versterkt het de immuunregulatie.
Aan de gerandomiseerde interventiestudie deden 77 gezonde Tanzaniaanse mannen mee tussen de 20 en 45 jaar oud. Ze waren afkomstig uit zowel stedelijke als landelijke gebieden. De onderzoekers stelden vier groepen samen. Eén groep schakelde over van een traditioneel Afrikaans naar een Westers voedingspatroon, terwijl een tweede groep juist de omgekeerde overstap maakte. Een derde groep voegde dagelijks een gefermenteerde bananendrank toe aan hun bestaande voeding, en een vierde groep diende als controlegroep en handhaafde het gebruikelijke eetpatroon. Elke interventie duurde twee weken. Voorafgaand en na afloop van de interventie namen de onderzoekers bloed af, waarmee ze metabolieten, ontstekingsmarkers, immuuncelactiviteit en genexpressieprofielen in kaart brachten.
De groep die overschakelde op het Westerse voedingspatroon liet binnen twee weken duidelijke tekenen van verstoring van het immuunsysteem en metabolisme zien. Er was een significante toename van ontstekingseiwitten in het bloed, waaronder C-reactief proteïne (CRP). Tegelijkertijd nam de activiteit van aangeboren immuuncellen zoals neutrofielen en monocyten toe, wat wijst op een verhoogde systemische ontstekingsreactie. Bovendien leidde de Westerse voeding tot activatie van biologische processen die betrokken zijn bij de glucosehuishouding, de ureumcyclus en de afbraak van tryptofaan. Dit wijst op een verhoogde metabole belasting en een mogelijke verstoring van de insulinegevoeligheid. Daarnaast zagen de onderzoekers in deze groep hogere concentraties van bepaalde lipiden en schadelijke metabolieten, wat duidt op een verhoogd risico op insulineresistentie en oxidatieve stress.
De deelnemers die overstapten op een traditioneel Afrikaans dieet lieten juist gunstige veranderingen zien. Bij hen daalden de niveaus van ontstekingsmarkers. Bovendien verbeterde de regulatie van het immuunsysteem, met name door een toename van regulerende T-cellen, die essentieel zijn voor het voorkomen van overmatige ontsteking. Ook het metabolietenprofiel veranderde in positieve zin. De productie van korte-keten vetzuren zoals butyraat nam toe. Dat wijst op gunstige effecten op de darmgezondheid en systemische ontstekingsremming.
De studie laat zien dat de effecten van voeding op het menselijk lichaam zich sneller kan manifesteren dan vaak wordt aangenomen. Een minpunt is dat de interventie relatief kort was. Daarnaast bestond de onderzoeksgroep uitsluitend uit jonge, gezonde mannen uit Tanzania, waardoor de bevindingen niet zonder meer generaliseerbaar zijn naar vrouwen, ouderen of mensen met bestaande aandoeningen.
Temba GS, Pecht T, Kullaya VI, et.al. Immune and metabolic effects of African heritage diets versus Western diets in men: a randomized controlled trial. Nat Med. 3 april 2025;1-14.