Vitamine A verkleint mogelijk kans op plaveiselcelcarcinoom

In discussies komen regelmatig de positieve kanten van zonlicht – zoals de aanmaak van vitamine D en stikstofmonoxide – naar voren. Vaker wordt echter het risico op huidkanker benadrukt, als gevolg van een te hoge blootstelling aan ultraviolette straling. Een plaveiselcelcarcinoom komt vooral voor op plekken die jarenlang veel straling hebben gehad, zoals gezicht, hals, onderarmen en handen. Dit carcinoom kan ook uitzaaien, onder meer naar de spieren, de botten of het kraakbeen. Meestal wordt het operatief verwijderd en wordt genezing bereikt, ook al is er kans op een terugkeer.

 

Een plaveiselcelcarcinoom treft hoofdzakelijk mensen met een lichtere huidskleur, reden waarom voor dit cohortonderzoek alleen blanken werden gerekruteerd. Aan de hand van een vierjaarlijks herhaalde, gevalideerde voedselfrequentievragenlijst werd het verband bepaald tussen de inname van vitamine A en het risico op de ziekte over de periode 1984-2012 (NHS) respectievelijk 1986-2012 (HPFS). Zowel inname via de voeding als via supplementen werd gemeten. Het onderzoek betrof uiteindelijk 3978 van de 75.170 Amerikaanse vrouwen uit de NHS en 48.400 Amerikaanse mannen uit de HPFS. De gemiddelde leeftijd was begin vijftig.
 
Er werden gedurende de follow-up 2222 gevallen van plaveiselcelcarcinoom vastgesteld in de NHS en 1756 gevallen in de HPFS. Een hogere totale inname van (pro-)vitamine A was geassocieerd met een risicoverlaging, evenals een hogere inname van vitamine A afzonderlijk en van de carotenoïden bèta-cryptoxanthine, lycopeen, luteïne en zeaxanthine afzonderlijk. Met een hogere inname van vitamine A-supplementen werd geen significant verband gevonden.
 
De gevonden associatie bleef bestaan na correctie voor andere beïnvloedende factoren zoals het wisselende jaargemiddelde UV-straling, het aantal malen zonverbranding en familiegeschiedenis. Mogelijk biedt (pro-)vitamine A een alternatief voor de dermatologische toepassing van synthetische vitamine A-derivaten (retinoïden). Die kunnen gepaard gaan met bijwerkingen als hypercholesterolemie, leverproblemen, haarverlies en hoofd-, gewrichts- en spierpijnen.