De beschikbaarheid van voldoende gezonde vetzuren tijdens de vroege zwangerschap is essentieel voor de ontwikkeling van het kind. Een Nederlandse studie bevestigt dat een juiste vetzuurbalans het risico op gedragsproblemen op latere leeftijd verlaagt. De vraag of een invloed op het autonome zenuwstelsel daarbij betrokken is kon vooralsnog niet worden bevestigd.
Middels een groot aantal studies is de invloed van de voedingsstatus van de zwangere vrouw op de ontwikkeling van het kind onderzocht. Hierbij is vooral de nadruk gelegd op de rol van lange keten meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA’s), waaronder de omega 3-vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA) en het omega 6-vetzuur arachidonzuur (AA).
Een goede omega 6/3-balans tijdens de zwangerschap lijkt van belang te zijn voor bijvoorbeeld een beter geheugen en leervermogen. Daarnaast zou ook de balans in het autonome zenuwstelsel van het kind beïnvloed kunnen worden door een goede vetzuursamenstelling.
Het autonome zenuwstelsel bestaat uit het sympatische-, of activerende, zenuwstelsel en het parasympatische zenuwstelsel dat met rust en de regulatie van de stofwisseling geassocieerd wordt. Een onbalans in het autonome zenuwstelsel is met name in verband gebracht met een veranderde hartfunctie en recent ook met een invloed op de cognitieve functie. Kinderen met ADHD die geen medicatie gebruiken hebben bijvoorbeeld een hogere hartslag dan kinderen zonder ADHD.
Het autonome zenuwstelsel zou de schakel kunnen zijn tussen de vetzuurstatus van de moeder en het cognitief functioneren van het kind. Nederlandse onderzoekers hebben daarom voor het eerst de effecten van de vetzuurstatus van de moeder op de gedragsontwikkeling én de balans in het autonome zenuwstelsel van hun kinderen onderzocht.
Beter gedrag op latere leeftijd
De geanalyseerde data waren afkomstig uit de Amsterdam Born Children and their Development (ABCD)-studie. De gegevens van 1717 moeders en hun kinderen werden bekeken. Gemiddeld 12,7 weken na conceptie, was de concentratie van verschillende vetzuren gemeten, waaronder DHA, AA en EPA. Ook werd de omega 6/3-ratio berekend. De kinderen werden op vijfjarige leeftijd onderzocht. Bij de analyse van het gedrag werd met name gelet op emotionele problemen, concentratieproblemen en hyperactiviteit.
Na correctie van een groot aantal beïnvloedende factoren, zoals het lichaamsgewicht, alcoholgebruik, rookgedrag en de leeftijd van de moeder, bleek dat de DHA- en EPA-status het sterkst geassocieerd zijn met het gedrag van het kind op latere leeftijd. Kinderen van moeders met een lagere omega 3-status vertoonden vaker emotionele problemen.
Er werd geen verband gevonden tussen de AA-status tijdens de zwangerschap en gedragsproblemen. Wel werd een verband gevonden tussen een ongunstigere verhouding tussen omega 6- en omega 3-PUFA’s bij de zwangere vrouw en emotionele problemen bij de kinderen.
De onderzoekers vonden geen verband tussen de vetzuurstatus van de moeder en concentratieproblemen of hyperactiviteit bij het kind.
De wetenschappers concluderen dat een goede vetzuurstatus essentieel is voor de hersenontwikkeling van het kind. Hoewel een hogere DHA-status in verband stond met een lagere hartfrequentie bij het kind, werden er geen sterke aanwijzingen gevonden dat de activiteit van het autonome zenuwstelsel een invloed heeft op het verband tussen de maternale omega 3-status en emotionele problemen bij het kind.
Omega 3- & 6-vetzuren voor goede ontwikkeling
Eerdere studies laten soortgelijke effecten zien. Epidemiologische studies tonen bijvoorbeeld aan dat er een verband bestaat tussen een hogere PUFA-status tijdens de zwangerschap en een beter geheugen en leervermogen bij het kind.
Bovendien laten klinische studies zien dat suppletie met PUFA’s tijdens de zwangerschap bij vrouwen met een lage PUFA-status resulteert in een verbeterde ontwikkeling van het zenuwstelsel en een vermindering van gedragsproblemen.
De prenatale omgeving, inclusief de beschikbaarheid van essentiële nutriënten, is van grote invloed op de ontwikkeling van het kind. PUFA’s hebben invloed op de gedragsontwikkeling van het kind op latere leeftijd en zouden daarom tijdens de zwangerschap in voldoende mate en in de juiste balans aanwezig moeten zijn.
Verschillende factoren kunnen de vetzuurstatus negatief beïnvloeden, waaronder leeftijd, hoge Body Mass Index (BMI) en alcoholconsumptie tijdens de zwangerschap.
Bij een tekort aan gunstige onverzadigde vetten in de voeding, zou suppletie met EPA, DHA en AA een aanbeveling kunnen zijn.
Referentie:
Vrijkotte TGM, Smeets J, de Rooij SR, Bosch JA. Maternal long-chain polyunsaturated fatty acid status during early pregnancy: Association with child behavioral problems and the role of autonomic nervous system activity. Clin Nutr. 2020 Nov 7:S0261-5614(20)30606-3.
Bron: Springfield Nutra