NAC bij de behandeling van prostatitis

Chronische prostatitis is een lastig te behandelen aandoening. Het komt vaak voor en treft volwassen mannen van alle leeftijden, maar het meest mannen tussen de 36 en 50 jaar. Ongeveer vijf procent van de mannen krijgt ooit last van chronische prostatitis. Er is (nog) geen standaardbehandeling met bewezen effectiviteit. Toepassing van N-acetylcysteïne zou een zinvolle aanvulling kunnen zijn op de behandelopties.

Chronische prostatitis, of chronisch bekkenpijnsyndroom, wordt gekenmerkt door pijn of ongemak in de regio rond de prostaat samen met aspecifieke plasklachten. Het kan maanden (minstens drie maanden) of zelfs jarenlang aanhouden. In de huisartsenpraktijk komt het voor bij ongeveer 10% van de volwassen mannen.
De oorzaak is onduidelijk en de behandeling is grotendeels empirisch. Vaak worden NSAID’s en alfablokkers (5-alfa-reductaseremmers) ingezet voor de behandeling.
In een Iraanse studie werd het effect bekeken van N-acetylcysteïne (NAC) als toevoeging aan de behandeling met de alfablokker tamsulosine.

NAC verbetert behandeling van chronische prostatitis

De studie werd uitgevoerd bij 63 mannen met chronische prostatitis met een totale score van 15 punten of meer volgens de gestandaardiseerde chronic prostatitis symptom index, waarmee de ernst van de klachten vastgesteld wordt (NIH-CPSI¹). De proefpersonen kregen twaalf weken lang tamsulosine (0,4 mg/d) met placebo of met N-acetylcysteïne (2dd 600 mg) ^[1].
Tamsulosine is een alfablokker die onder meer toegepast wordt bij goedaardige prostaatvergroting. Het verbetert de urinestroom door ontspanning van de gladde spieren in de prostaat en urinewegen.

Bij de mannen die behandeld werden met tamsulosine in combinatie met NAC verbeterden de klachten duidelijk meer dan bij de mannen die placebo kregen bij tamsulosine. De totale NIH-CPSI score was in de NAC-groep sterker verbeterd dan in de placebogroep, evenals de subscores voor pijn en kwaliteit van leven.
Verder hadden in de NAC-groep meer patiënten (65,6%) baat bij de behandeling dan in de placebogroep (29,0%). Bij deze patiënten verminderde de CPSI-score met minimaal 6 punten, het criterium om iemand aan te merken als responder. Ook het aantal patiënten dat een aanzienlijke verbetering rapporteerde was groter in de NAC-groep (62,5% versus 25,8%). Wat plasklachten betreft was er geen verschil tussen beide groepen.
Deze studie laat zien dat suppletie met N-acetylcysteïne van toegevoegde waarde kan zijn bij de behandeling van chronische prostatitis ^[1].

NAC als ontstekingsremmer

In experimentele studies heeft NAC antioxidatieve en anti-inflammatoire effectiviteit bij prostatis laten zien. Dit verloopt via een invloed op de transcriptiefactor Nrf2 ^[2,3]. Nrf2 activeert een reeks antioxidant-gerelateerde genen, wat leidt tot bescherming en overleving van lichaamscellen.

NAC bij chronische bacteriële prostatitis

Naar schatting is 10% van de gevallen van chronische prostatitis van bacteriële oorsprong. Ook deze aandoening is lastig te behandelen, meestal door biofilmvorming door de veroorzakers van de aandoening. Doorgaans wordt behandeld met antibiotica uit de groep van fluorochinolonen. Langdurige behandeling met fluorochinolonen kan echter bezwaarlijk zijn vanwege resistentievorming.

Resultaten van een Italiaanse pilotstudie laten zien dat fosfomycine in combinatie met NAC een effectief alternatief zou kunnen bieden voor de behandeling van chronische bacteriële prostatitis ^[2]. Fosfomycine is een antibioticum dat veel toegepast wordt bij urineweginfecties.

Aan deze studie namen 28 patiënten deel die moeilijk te behandelen waren wegens eerdere behandeling met meerdere antibioticakuren zonder succes, of wegens de aanwezigheid van een bijzonder resistente bacterie (ESBL²) in de urinekweek. Alle deelnemers kregen twee weken lang fosfomycine in combinatie met 600 mg NAC per dag. Deze behandeling bleek bij meer dan 71% succesvol te zijn en bijna 79% van de mannen met ESBL was genezen. Dit is een sneller genezingsresultaat dan doorgaans bereikt wordt ^[2].

NAC verbreekt biofilm structuur

Biofilmvorming kan de gevoeligheid van uropathogenen voor antibiotica belemmeren. Aangetoond is dat NAC biofilmvorming kan verstoren. Waarschijnlijk gebeurt dit via verstoring van de fysiologie van de pathogene bacteriën (antimicrobiële werking), alsmede via een rechtstreekse destabilisatie van de opbouw van de biofilm. Ontwrichting van de structuur van de bacteriële biofilm verbetert de doordringbaarheid voor het antibioticum ^[2].

¹ National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index
² Extended spectrum beta-lactamase

Referenties:

1. Yaryari AM, Mousavibahar SH, Amirhassani S, et al. Men suffering from category III chronic prostatitis may benefit from N-acetylcysteine as an adjunct to alpha-blockers. Low Urin Tract Symptoms. 2022 May;14(3):199-207.
2. Cai T, Tamanini I, Mattevi D, et al. Fosfomycin trometamol and N-acetyl-L-cysteine as combined oral therapy of difficult-to-treat chronic bacterial prostatitis: Results of a pilot study. Int J Antimicrob Agents. 2020 Jul;56(1):105935.
3. Paulis G. Inflammatory mechanisms and oxidative stress in prostatitis: the possible role of antioxidant therapy. Res Rep Urol. 2018 Sep 17;10:75-87.

Bron: Springfield Nutra