Onvruchtbaarheid wordt gedefinieerd als het onvermogen om zwanger te worden na ten minste twaalf maanden van regelmatige, onbeschermde geslachtsgemeenschap. Het komt voor met een prevalentie van 15% onder koppels wereldwijd. Oxidatieve stress blijkt significant bij te dragen aan mannelijke onvruchtbaarheid. Antioxidanten blijken dan ook een gunstig effect te hebben op de mannelijke vruchtbaarheid.
Spermatozoa zijn bijzonder kwetsbaar voor oxidatieve stress, veroorzaakt door omgevings- en milieufactoren. Bovendien bevatten spermacellen ook uitzonderlijk hoge hoeveelheden meervoudig onverzadigde vetzuren, met name docosahexaeenzuur (DHA), dat de nood aan (vetoplosbare) antioxidanten verder verhoogt om lipidperoxidatie te vermijden. Een te hoge vrije radicalenproductie heeft negatieve effecten op de spermarijping en -functie, dat uiteindelijk resulteert in onvruchtbaarheid.
7 antioxidanten die het sperma voeden en beschermen
De zaadvloeistof is rijk aan zowel enzymatische (glutathion, superoxide dismutase en catalase) als niet enzymatische antioxidanten afkomstig uit voeding en suppletie. Deze voeden en beschermen het sperma.
- Vitamine E: een onderzoek waarbij enkel vitamine E (300 mg/dag) werd toegediend aan 380 onvruchtbare mannen, rapporteerde een significante verbetering in de beweeglijkheid van het sperma. Een andere observationele studie onderzocht een dagelijkse suppletie van vitamine E (400 mg) + selenium (200 μg) gedurende een periode van 100 dagen bij 690 onvruchtbare mannen met onverklaarbare infertiliteit. De resultaten toonden aan dat 52,6% van de patiënten een significante verbetering in beweeglijkheid en morfologie van het sperma vertoonden.
- Vitamine C: vitamine C als monotherapie werd onderzocht in een studie van Dawson en anderen. De auteurs behandelden 90 mannen met een dagelijkse dosis van 200 mg of 1000 mg vitamine C of placebo gedurende één maand. Ze rapporteren de significante verbetering van de spermakwaliteit enkel in de vitamine C-groepen op een dosisafhankelijke manier.
- Carnitine: blijkt een significante invloed te hebben op de beweeglijkheid van het sperma. Een placebogecontroleerd dubbelblind gerandomiseerd onderzoek dat een twee maand durende gecombineerde behandeling van L- carnitine (2 g) en L-acetylcarnitine (1 g) vergelijkt met placebo bij mannen met infertiliteit, liet een significante verbetering zien in alle spermaparameters.
- N-acetylcysteïne (NAC) en selenium: klinisch onderzoek onderzocht het effect van de combinatie van 600 mg NAC en 200 μg selenium. Dit resulteerde in een significante verbetering van alle spermaparameters, zoals beweeglijkheid en een normale morfologie.
- Co-enzym Q10: van co-enzym Q10 is aangetoond dat het de spermaconcentratie en de beweeglijkheid aanzienlijk verbetert in vergelijking met placebo. Onerzoeker Safarinejad wees 212 onvruchtbare mannen willekeurig toe aan een groep die ofwel 300 mg co-enzym Q10 of een placebo toegediend kreeg gedurende 26 weken. Hij rapporteerde een significante toename van sperma-dichtheid en beweeglijkheid bij de groep met de co-enzym Q10-suppletie. Een systemisch overzicht van drie gerandomiseerde gecontroleerde klinische onderzoeken bij 332 onvruchtbare mannen toonde eveneens aan dat behandeling met co-enzym Q10 (200 - 300 mg/dag) resulteerde in een significante toename van de spermaconcentratie.
- Foliumzuur en zink: foliumzuur werd onderzocht in een dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie, waarbij 108 vruchtbare mannen en 103 onvruchtbare mannen werden gerandomiseerd in vier groepen: enkel foliumzuur, enkel zink, een combinatie van foliumzuur en zink en placebo. Na 26 weken werd een statistisch significante toename (74%) van de totale normale spermaconcentratie waargenomen onder de onvruchtbare groep, die gecombineerde therapie ontving. Zinksuppletie herstelde succesvol de catalase-activiteit in de zaadcel, verbeterde de concentratie en beweeglijkheid van het sperma.
- Lycopeen: bij mannen die gedurende drie maanden tweemaal daags 2 mg lycopeen kregen, werden verbeteringen vastgesteld in de spermaconcentratie en de motiliteit bij respectievelijk. Een vergelijkbare dosis lycopeen werd ook gebruikt voor de behandeling van vijftig patiënten met onverklaarbare onvruchtbaarheid. Na een follow-upperiode van 1 jaar verbeterden de spermaconcentratie, de beweeglijkheid en de morfologie bij het merendeel van de proefpersonen.
De meest gebruikte antioxidanten voor het verbeteren van de spermakwaliteit, hetzij in combinaties, hetzij als monotherapie, zijn vitamine E (400 mg), vitamine C (500-1000 mg), carnitine (500-1000 mg), NAC (600 mg), co-enzym Q10 (100-300 mg), zink (25-400 mg), seleen (200 μg), foliumzuur (0,5 mg) en lycopeen (6-8 mg).
Referentie:
Majzoub A, Agarwal A. Systematic review of antioxidant types and doses in male infertility: Benefits on semen parameters, advanced sperm function, assisted reproduction and live-birth rate. Arab J Urol. 2018 Mar.
Bron: Energetica Natura