De invloed van orthomoleculaire voedingsleer bij acne; Een mythe of onmisbare must?

Inleiding

Er is steeds meer in de wereld gaande als het gaat over voedingsleer. Vele interventies zoals diëten en suppletie zijn online en in de databanken te vinden. Het toepassen van nieuwe onbekende interventies wordt tot nog toe onvoldoende toegepast, ondanks dat steeds meer onderzoeken uitwijzen dat voeding een essentiële rol speelt bij het verbeteren van de gezondheid en huidziekten (1,2,3). De richtlijnen lijken ook niet altijd up-to-date. Daar waar staat dat er mogelijk verbanden zijn, zijn inmiddels al vele verbanden bewezen (4).

De maatschappij is de laatste honderd jaar sterk veranderd. Heeft de druk van ons sociale leven, de stress die we ervaren en het soort voeding dat wij innemen een effect op onze huid én kan dit de oorzaak zijn van de steeds meer voorkomende acne? Zorgt het goede leven van de 21ste eeuw ervoor dat acne een welvaartsziekte is? Wat doet onze voeding met ons lichaam en in onze cellen? Een zeer interessante vraag: wat doet antibiotica met ons lichaam en de huid?

Bij de orthomoleculaire voedingsleer geldt het volgende uitgangspunt: Wanneer optimale concentraties van vitaminen, mineralen, sporenelementen, eiwitten, vetten en koolhydraten in het lichaam in de juiste verhoudingen aanwezig zijn, een aandoening sneller en langduriger zal genezen (5). ‘’Laat voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding.’’ (5). Binnen de orthomoleculaire voedingsleer wordt niet alleen naar voeding zelf gekeken, maar ook naar de processen en effecten van voeding in het lichaam. De holistische kijk op ons welzijn en op de relatie met (welvaart) ziekten wordt steeds meer toegepast, in dit artikel wordt verteld waarom.

Na het lezen van dit artikel ben jij op de hoogte over wat orthomoleculaire voeding inhoudt, wat de nieuwe bevindingen zijn én weet je hoe jij als huidtherapeut/specialist deze kennis direct kunt toepassen bij acnepatiënten. De beste zorg voor onze patiënten; Dat willen we toch allemaal?

Kern

In een onderzoek uit 2021 (6), dat specifiek gericht was op de acnepatiënt binnen Nederland, kwam naar voren dat de zorg voor acne niet optimaal is en zeker niet eensgezind. Vele zorgprofessionals geven andere zorg en deze zorg is weinig tot niet op elkaar aangesloten. Hierdoor is er veel ineffectieve zorg met te weinig effectieve verbetering voor de patiënten. Dit komt doordat de kennis van aandoening nog onvoldoende is en daarnaast nieuwe interventies onvoldoende worden toegepast in de praktijk (6).

Het ontstaan en verergering van acne heeft verschillende oorzaken. De grootste toename wordt veroorzaakt door vermeerdering en verandering in talgaanmaak, een disbalans in ons microbioom door verhoging van Cutibacterium acnes bacterie (C. acnes), verhoorning waarbij corneocyten en keratine zich ophopen en als laatste is er altijd een inflammatoire ontstekingsreactie aanwezig (3). Al deze veroorzakers lijken volgens de acne leidraad los te staan van ons inwendige gestel en de voeding die we innemen (4), maar is dat wel zo?

In de oertijd waren de mensen actief door voedsel te vangen en vervolgens op te eten. Wanneer er was gegeten, was het daarna tijd voor rust. In onze westerse leefstijl doen wij het andersom. Wij eten om actief te kunnen zijn. Onze werkdagen worden langer en zwaarder. Daarna willen we graag onze sociale contacten bijhouden of gaan we trainen in de sportschool. Om niet uitgeput te raken eten we veelal vaker op een dag en meer. Ons lichaam verbrandt al het voedsel tot energie. Wat gebeurt er tijdens de verbranding en vertering van voedsel en hoe kan dit acne en andere ontstekingen kunnen veroorzaken?

Vooral het westerse voedingspatroon heeft voeding met een hoge glycemische lading (GL) (1,2,3). Hoe hoger de GL, hoe sneller de omzetting naar glucose verloopt en hoe sneller het lichaam de suiker kan gebruiken als energiebron. Hoe lager de GL, hoe trager en gelijkmatiger dat omzettingsproces verloopt. De GL komt vooral uit koolhydraten, oftewel suikers (7,8). Bij koolhydraten onderscheiden we enkelvoudige en meervoudige suikers. Enkelvoudige koolhydraten worden snel in het bloed opgenomen (5). Doordat het snel in het bloed wordt opgenomen, stijgt de suikerspiegel in het bloed en spreken we van een hoge GL. Daarnaast geeft dit ook een flinke belasting op de alvleesklier, welke snel veel insuline in het bloed moet pompen. Enkelvoudige koolhydraten zitten vooral in frisdrank, vruchtensappen uit pak, energiedrankjes, koek, snoep, taart, et cetera. Meervoudige koolhydraten leveren ook energie, maar de opname in het bloed gaat langzamer, de alvleesklier is minder overbelast en de GL is hierdoor lager (5).

Hoe hoger de GL is, hoe meer insuline nodig is om de bloedglucosespiegel te laten dalen (7,8). Bij verbruik van insuline komt IGF-1 (insuline groeifactoren) vrij (7,8,9,10). IGF-1 is een belangrijk hormoon dat de activiteit van mTORC1 activeert (1,2,3,11). mTORC1 is een hormoon dat de talgproductie verhoogt en daarmee acne kan veroorzaken (2,3,10). Dit betekent dat bij ieder eetmoment altijd IGF-1 wordt aangemaakt en verhoogd, wat resulteert in hogere concentraties aan mTORC1. Hoe hoger de GL hoe meer mTORC1 gestimuleerd wordt. Dit kan de acne veroorzaken of verergeren. Daardoor is het beter om etenswaren met een hogere glycemische index te laten staan. (Hoe lekker ze ook zijn).

Buiten de GL van voeding, zijn koemelk en zuivelproducten de belangrijkste bestanddelen van ons westerse dieet waarvan bekend is dat ze een rol spelen bij het ontstaan en verergeren van acne (1,2,3,8,11,12). Melk en zuivelproducten bevatten caseïne en wei-eiwitten (whey proteïne) die de IGF-1 en insulineconcentraties verhogen. Hierdoor stijgt wederom de mTORC-1 concentratie, met als gevolg een verhoogde talgproductie. Daarnaast stimuleren zuivel en voornamelijk rood vlees het stofje Leucine in ons lichaam. Daarnaast stimuleert ook Leucine direct de mTORC1 (2,3,8). In Figuur 1 is schematisch weergeven welke stoffen direct of indirect de mTORC1 stimuleren (13).

 

Een verhoogde talgproductie is een van de oorzaken en triggers voor acne (3). In de literatuur is aangetoond dat patiënten die acne hebben, een hoger IGF-1 niveau hebben dan personen zonder acne. Bovendien hebben zij ook verhoogde androgenen. Androgenen en IGF-1 stimuleren elkaars aanmaak. Dit betekent dat verhoogde androgenen de IGF-1 gehaltes verhogen en de verhoogde IGF-1 de androgenen laten stijgen. Zowel IGF-1 als androgenen zijn betrokken bij talgklierhyperplasie en comedogenese (2,3,8,11,12).

De invloed van verzadigde vetten op mTORC1 mogen ook niet vergeten worden. De verzadigde vetten zorgen direct voor een verhoogde mTORC1 in het lichaam (2,3). Onverzadigde vetten zijn weer wat anders. Daar waar we sneller meer omega-6 binnenkrijgen wat inflammatie verhogend werkt. Krijgen we minder snel voldoende omega-3 vetten binnen, welke juist goed werken tegen inflammatie (5). Hierbij kan ondanks dat vlees ook vele goede stoffen bevat, de inname door personen met acne wel beter geremd worden. Vlees stimuleert waarschijnlijk, net als zuivel, ook de verhoogde aanmaak van mTORC1 waardoor de talgproductie verhoogt raakt (2,3).

Een van de meest besproken mogelijke trigger van acne is nog altijd chocolade. Chocolade kan op meerdere vlakken een effect hebben op de acne. Het bestaat grotendeels uit suiker en zuivel die beiden de IGF-1 stimuleren. Wat ook heel belangrijk is, zijn de oliezuren uit cacaoboter. Dit zorgt voor verhoorning van de huid (3,8,9).

 

Nu blijkt dat daar waar ze in Australië met de zonbescherming en verbod op zonnebanken al jaren voorlopen op Nederland, loopt Australië redelijk gelijk in de huidtherapeutische praktijken als het gaat om voeding. Veel huidtherapeuten praten over voeding en goede gezondheid. Er wordt veel probiotica verkocht of supplementen. Maar niet iedereen praat over voeding in de relatie met acne. In de praktijk van Bailey (Restore Skin Clinic, Melbourne Australië) wordt uitgebreid gevraagd naar het voedingspatroon van de patiënt. Fastfood of voedsel met veel suikers zullen het maagdarmkanaal beschadigen en belasten, waardoor het microbioom in de darm wordt aangetast. Als mensen op dieet gaan schrappen ze meestal brood, aardappelen en pasta. Deze voedingsmiddelen zijn, wanneer ze met de juiste portiegrootte worden gegeten, voedsel voor het microbioom. Wanneer mensen zetmeelrijk voedsel vermijden, wordt het microbioom uitgehongerd. Het resultaat is dat de darmwand wordt aangetast en voedingsstoffen niet goed worden opgenomen. Een gezegde luidt: Als de darm ongelukkig is, is dit op de huid te zien is. In Australië adviseert men een probiotica wanneer de patiënt medicatie krijgt van een arts om het microbioom te ondersteunen (14).
Opvallend is dat de wereldwijde prevalentie in heel Europa het hoogst scoort met de voorkomende hoeveelheden van acne (15,16).

Onderzoeken tonen aan dat een goede darmflora van belang is voor een gezonde huid. Door onze westerse leefstijl en voeding raken de bacteriën in de darmen nogal eens uit balans. Een probiotica supplement inzetten om de darmflora weer te herstellen kan een goede oplossing zijn. Daarnaast is dit zeker bij het gebruik van een antibioticum belangrijk. Antibioticum doden zowel de goede als de slechte bacteriën, waardoor de darmflora verstoord kan raken. Om de darmflora goed te houden, is het daarom van belang een goede probiotica in te zetten tijdens een antibiotica en na een kuur. Probiotica zijn goede bacteriën die van nature in onze darmen voorkomen (14). Kort samengevat zijn de voedingsstoffen die het meest de mTORC-1 stimuleren: verzadigde vetten, zuivel, voeding met hoge GL en (rood)vlees.

Slot

De invloed van voeding werd al jaren onderschat en verdween naar de achtergrond. Er wordt te snel gekeken naar medicijnen en reguliere geneeskunde om een probleem op te lossen. De oorzaak wordt hiermee niet aangepakt, in tegendeel zelfs (5). Veelal blijven de symptomen aanwezig wanneer we stoppen met de medicatie. Voeding speelt een onmisbare rol bij acne en de impact van voeding is veelal beter onderbouwt dan de meeste behandelingen die worden uitgevoerd in de praktijk. Het is dan ook de kunst om alle nieuwe interventies met elkaar te combineren om de beste zorg voor de patiënt te kunnen geven. Als nieuw doel kun jij als huidtherapeut de mTORC1 proberen te remmen.
Voeding en de huid blijven een complex verhaal en er zullen steeds weer nieuwe interventies komen. Daarbij is het ook nog zo dat voeding ook nog eens heel verschillend per persoon werkt. Al het bovenstaande uit de wetenschappelijke onderzoeken is algemeen en kunnen de huid triggeren om de acne te verergeren, maar het is helaas geen vaste sleutel tot het wegkrijgen van acne. Wat bij de een wel werkt hoeft bij de ander niet te helpen. Start met hetgeen je al weet. Laat dit artikel je daarbij helpen. Of werk multidisciplinair samen. Maar maak voeding een vast onderdeel in jouw praktijk.

 

Twaalf tips die je veilig kan adviseren:

• kijk of het aantal eetmomenten aangepast kan worden wanneer dit er heel veel zijn, bijvoorbeeld naar 2, 3 of 4 eetmomenten per dag. Een koekje tussendoor is ook een eetmoment;
• vervang zuivel voor plantaardige producten, zoals havermelk of kokosyoghurt;
• adviseer naast een antibiotica een probiotica om het darmmicrobioom te ondersteunen;
• vervang voeding met hoge glycemische lading voor producten met een lagere lading, online zijn hier ook veel schema’s van te vinden;
• deel wat je al weet;
• verminder de verzadigde vetten en vervang deze voor omega-3 vetzuren;
• kies voor volkoren producten en laat de ‘’witte’’ producten staan, zoals witte rijst, wit brood en witte suiker bijvoorbeeld;
• verminder vleesgebruik of wissel dit af met vis;
• voldoende voeding te nemen die hoog zijn aan antioxidanten, zoals blauwe bessen en ander (donker)gekleurd fruit;
• lever en darm ondersteunende voedingsmiddelen zoals ui, knolgewassen, knoflook, broccoli, wortelsoorten en bladgroenten;
• eet biologisch onbewerkte voeding;
• vergeet geen noten, zaden en pitten (1-12,17).

We kunnen vaststellen met alle onderbouwingen uit de literatuur, de internationale gesprekken en de practice based evidence die verzameld zijn, dat leefstijl de sleutel tot succes kan zijn. Daarnaast is orthomoleculaire voedingsleer absoluut een must is binnen de westerse acnezorg. Het is voor de patiënt veelal lastig om in één keer volledig alle aanpassingen door te voeren binnen een eetpatroon. Adviseer daarom met kleine veranderingen en stappen te starten. Dat is beter en langer vol te houden.

Lotte van den Berg
Eigenaresse Vital Skin Clinic – Student huidtherapie Haagse Hogeschool – Orthomoleculair adviseur

Disclaimer:
Er kan geen aansprakelijkheid worden verleend aan de hand van het artikel of het geven van adviezen. Je bent als huidtherapeut zelf verantwoordelijk voor het geven van de adviezen en het volgen van de richtlijnen.

Figuur 1 (13) (Visser R. HUYD Expertise. 2022)

Referenties:

1. Melnik BC, Zouboulis CC. Potential role of FoxO1 and mTORC1 in the pathogenesis of Western diet‐induced acne. Exp Dermatol. 2013 May; 22 (5): 311–315. https://doi.org/10.1111/exd.12142.
2. Melnik B. Dietary intervention in acne. Attenuation of increased mTORC1 signaling promoted by Western diet. Dermato-Endocrinology. 2012 February; 4 (1): 20–32. https://doi.org/10.4161/derm.19828.
3. Claudel JP, Auffret N, Leccia MT, Poli F, Dréno B. Acne and nutrition: Hypotheses, myths and facts. JEADV. 2018 October; 32 (10): 1631–1637. https://doi.org/10.1111/jdv.14998.
4. Nederlandse vereniging van Huidtherapeuten. NVH-leidraad acne. 2021 June. 45. [Geraadpleegd op: 14 april 2022].
5. Stichting Ortho Health Foundation. Orthomoleculair Adviseur Basis (OAB). Beschikbaar op: https://www.sohf.nl/opleidingen/orthomoleculair-adviseur-basis-oab. [Geraadpleegd op op 16 april 2022].
6. De Vries F, Tjin E, Driessen R, Vehof H, Van De Kerkhof P. Exploring patient journeys through Acne Healthcare: A patient perspective. Journal of Dermatological Treatment. 2021 June; 30:1–8. https://doi.org/10.1080/09546634.2021.1940808
7. Çerman AA, Aktaş E, Altunay İK, Arıcı JE, Tulunay A, Ozturk FY. Dietary glycemic factors, insulin resistance, and adiponectin levels in acne vulgaris. JAAD. 2016 April 6; 75 (1): 155–162. https://doi.org/10.1016/j.jaad.2016.02.1220
8. Melnik BC, Schmitz G. Role of insulin, insulin-like growth factor-1, hyperglycaemic food and milk consumption in the pathogenesis of Acne Vulgaris. Exp Dermatol. 2009 September 11; 18 (10): 833–841. https://doi.org/10.1111/j.1600-0625.2009.00924.x.
9. Reynolds RC, Lee S, Choi JY, Atkinson FS, Stockmann KS, Petocz P, et al. Effect of the glycemic index of carbohydrates on acne vulgaris. MDPI. 2010 October 18; 2 (10): 1060–72. https://doi.org/10.3390/nu2101060.
10. Fiedler F, Stangl G, Fiedler E, Taube K. Acne and nutrition: A systematic review. ActaDV. 2016 May 3; 97 (1): 7–9. https://doi.org/10.2340/00015555-2450.
11. Melnik BC. The role of mtorc1 in acne pathogenesis and treatment. Expert Review of Dermatology. 2014 January 10; 8 (6): 617–22. https://doi.org/10.1586/17469872.2013.846514
12. Aghasi M, Golzarand M, Shab-Bidar S, Aminianfar A, Omidian M, Taheri F. Dairy intake and acne development: A meta-analysis of observational studies. Clinical Nutrition. 2019 June 1; 38 (3): 1067–75. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2018.04.015.
13. HUYD Expertise. Visser R. De (on)misbare rol van voeding bij acne. HUYD-expertise centrum. Beschikbaar op: https://www.huydexpertise.nl/avada_portfolio/opleiding-voeding-en-de-huid/. [Geraadpleegd op: 12 maart 2022].
14. Restore Skin Clinic. Bailey A. Melbourne. Beschikbaar op: http://restoreskinclinic.com.au. [Geraadpleegd op: 12 april 2022].
15. Chen H, Zhang T, Yin X, Man J, Yang X, & Lu M. Magnitude and temporal trend of acne vulgaris burden in 204 countries and territories from 1990 to 2019: an analysis from the Global Burden of Disease Study 2019. BJD. 2021 November; 186 (4): 673–683. https://doi.org/10.1111/bjd.20882
16. Acne vulgaris level 3 cause. IHME. Beschikbaar op: https://www.healthdata.org/results/gbd_summaries/2019/acne-vulgaris-level-3-cause. [Geraadpleegd op: 26 mei 2022].
17. Asha MZ, Khalil SF. Efficacy and safety of probiotics, prebiotics and synbiotics in the treatment of Irritable Bowel Syndrome: A systematic review and meta-analysis. SQUMJ. 2020 February; 20 (1): 13. https://doi.org/10.18295/squmj.2020.20.01.003.