Onderzoekers van de universiteit van Californië zagen drastische veranderingen in het profiel van metabolieten bij mannen en vrouwen die 36 uren lang gevast hadden. Zelfs macrofagen die 'gevoed' worden met het plasma van vastende deelnemers, gaan zich anti-inflammatoir gedragen. De onderzoekers identificeerden bovendien vier metabolieten die het leven van rondwormen sterk verlengden.
Van periodiek langdurig vasten (geen calorie-inname gedurende minstens 24 uren) is bekend dat het een levensverlengend effect heeft en heel wat achterliggende mechanismen zijn beschreven. Een deel van die mechanismen staan onder controle van immuuncellen, waaronder de macrofagen.
Twintig deelnemers aten gedurende 36 uren niets. Vooraf werden al metingen verricht: 's ochtends op nuchtere maag (baseline), en twee uren na een maaltijd. Aan het eind van de vastenperiode en twee uren na een maaltijd na de vastenkuur werden de metingen herhaald. Op die manier konden veranderingen in het metabolisme gedetecteerd worden die enkel met de vastenkuur verband houden.
De vastenkuur verhoogde de plasma-antioxidantcapaciteit en de cholesterolafgifte van het plasma. Wanneer niet-vastende macrofagen dat plasma kregen, begonnen die zich sterk anti-inflammatoir te gedragen: minder geactiveerd, minder TNFα en minder stapeling van reactieve zuurstofradicalen. Bepaalde stoffen in het plasma moeten dus die anti-inflammatoire status van macrofagen aanschakelen, want ze zijn in dit experiment geen direct gevolg van energierestrictie.
Het metaboloom kan helpen om die stoffen te vinden: maar liefst 400 metabolieten bleken door het vasten gewijzigd te zijn. De onderzoekers selecteerden er vier op basis van hun gekende ontstekingsremmende werking op macrofagen: spermidine, 1-methylnicotinamide, palmitoylethanolamide (PEA) en oleoylethanolamide. Die stoffen bleken ook bij Caenorhabditis elegans de levensduur sterk te verhogen. C. elegans is een rondworm die als modelorganisme dient voor vele processen die ook voor mensen relevant zijn.
Referentie:
Rhodes CH, Zhu C, Agus J et al. Human fasting modulates macrophage function and upregulates multiple bioactive metabolites that extend lifespan in Caenorhabditis elegans: a pilot clinical study. Am J Clin Nutr. 2023; 117(2):286-297 doi:10.1016/j.ajcnut.2022.10.015