Onderzoekers van de universiteit van Bristol hebben gekeken naar de invloed van verschillende, veelgebruikte antibioticumsoorten op de darmmicrobiota. Hiervoor hebben zij 31 verschillende studies geïncludeerd in een systematische review.
In het onderzoek is gekeken naar het effect van eenmalig antibioticumgebruik door zowel kinderen als volwassenen. Meer dan de helft van de onderzoeken is gedaan in gezonde vrijwilligers. De overige onderzoeken zijn gedaan bij deelnemers met onder andere luchtweg- en urineweginfecties. De microbiota werd onderzocht in ontlastingmonsters, gebruikmakend van zowel klassieke als moderne methoden.
De resultaten lieten zien dat antibiotica de darmmicrobiota direct beïnvloeden door afname van diversiteit en soortenrijkdom, terwijl bepaalde bacteriesoorten duidelijk in aantal toe- of afnemen met dysbiose tot gevolg. Na het stoppen met de antibioticumbehandeling herstelt de microbiota bij de meeste personen zich binnen enkele weken. Enkele studies wijzen op effecten die twee tot zes maanden duren.
Doxycycline was geassocieerd met een korte verlaging van de diversiteit van bifidobacteriën. Claritromycine verlaagde populaties van enterobacteriën en die van bifidobacterium- en lactobacillus-soorten voor wat betreft aantal en diversiteit, tot wel vijf weken lang. Fenoxymethylpenicilline, nitrofurantoïne en amoxicilline hadden een heel klein effect op het darmmicrobioom.
De onderzoekers melden dat de heterogeniteit in de methodologie de kans op bias en verstorende factoren vergroot. De onderzoeken lieten wisselende resultaten zien als het ging om de impact op samenstelling en aanwezigheid van de gunstige bifidobacteriën en lactobacillen. Wat het effect precies is, hangt mede af van hoe specifiek gekeken werd naar de samenstelling. Zo liet een onderzoek zien dat het totale aantal bifidobacteriën niet veranderd was, maar dat als gevolg van antibioticagebruik de bacteriesoorten B. adolescentis en B. bifidum volledig verdwenen waren.
De auteurs concluderen dat er voldoende onderbouwing is voor de invloed van veel gebruikte antibiotica op samenstelling van de darmmicrobiota. Er zijn grotere populatiegebaseerde studies nodig om te ontrafelen hoe antibiotica de microbiota moduleren en welke de gevolgen zijn voor de gezondheid.
Referentie:
Elvers KT et al. Antibiotic-induced changes in the human gut microbiota for the most commonly prescribed antibiotics in primary care in the UK: a systematic review. BMJ open, 2020, 10.9: e035677