Behandeling van een symptomatische infectie met Helicobacter pylori slaagt lang niet altijd bij iedereen. Bestrijding van maagklachten door H. pylori is echter belangrijk om het risico op een maagzweer of maagkanker te verkleinen. Lactoferrine zou de bacterie gevoeliger kunnen maken voor de standaardbehandeling met de triple therapie.
Naar schatting komt besmetting met H. pylori in Nederland voor bij ongeveer 15% van de mensen onder de 40 jaar. Van de mensen boven de 60 jaar draagt zeker 30% de bacterie bij zich. Bij een minderheid veroorzaakt de besmetting maagslijmvliesontsteking met klachten zoals (vage) pijn in de maagstreek, misselijkheid, opgeblazen gevoel, gebrek aan eetlust en soms braken. Bij een deel van deze mensen kan een maagzweer ontstaan. De meeste maagzweren (70%) en duodenumzweren (90%) worden veroorzaakt door H. pylori.
Lactoferrine is een ijzerbindend glycoproteïne dat in het menselijk lichaam thuishoort en onderdeel is van het afweersysteem. Het heeft onder meer antimicrobiële eigenschappen tegen bacteriën, virussen en schimmels. Voor gebruik als voedingssupplement wordt het gewonnen uit weiproteïne (van koemelk).
Lactoferrine bij antibioticaresistentie
Er zijn aanwijzingen dat lactoferrine ingezet zou kunnen worden bij therapiefalen door antibiotica-resistentie. Verder bleek lactoferrine, in een studie bij patiënten met een H. pylori-infectie, als monotherapie in staat te zijn om kolonisatie met de bacterie te onderdrukken, maar niet om de bacterie te elimineren [1]. Italiaanse onderzoekers bekeken daarom het effect van lactoferrine als toevoeging aan standaard triple therapie, die bestaat uit een combinatie van twee antibiotica met een maagzuurremmer (protonpompremmer). De keuze voor de antibiotica gebeurt op grond van resistentiepatronen en kan daarom per land en regio verschillen.
Eerst werd in vitro het effect bekeken van lactoferrine op zes klinische isolaten van H. pylori-stammen, waarvan vijf stammen multiresistentie vertoonden tegen vijf veel gebruikte antibiotica, waaronder levofloxacine. Lactoferrine remde de groei van alle bacteriestammen en in een viermaal hogere concentratie had het een bacteriedodend effect op eveneens alle stammen. De combinatie van lactoferrine en levofloxacine resulteerde in een synergistisch effect, waardoor de minimale groeiremmende concentraties (MIC) van levofloxacine tot 16 maal lager werden en die van lactoferrine tot 32 maal lager.
In een concentratie van een kwart van de MIC bleek lactoferrine de motiliteit van alle geteste stammen significant te verminderen. Remming van motiliteit draagt bij aan groeiremming en verhindering van kolonisatie door de bacterie [1].
Hoog behandelsucces bij Helicobacter-infectie
In het onderzoek bij patiënten kreeg groep A (24 deelnemers) uitsluitend triple therapie (esomeprazol, amoxicilline en levofloxacine) en groep B (53 deelnemers) kreeg lactoferrine (300 mg/d) bij de triple therapie [1]. De deelnemers kwamen uit een regio waar 40% van de geteste H. pylori-stammen resistent is tegen levoflaxicine. De behandeling duurde tien dagen.
In groep A slaagde de therapie bij 75% van de patiënten. In de groep met lactoferrine (groep B) was de behandeling succesvol bij 96%. Deze resultaten laten zien dat lactoferrine de gevoeligheid van (multi)resistente pathogenen voor antibiotica kan herstellen. Belangrijk daarbij is het tijdstip waarop lactoferrine wordt ingenomen. In deze studie werd dit twee uur na de inname van esomeprazol (maagzuurremmer) gedaan, omdat lactoferrine het beste werkt in een minder zuur milieu (pH 6,0) [1].
Lactoferrine als protonpompremmer
Lactoferrine heeft een antibiotische werking door ijzer te onttrekken als voedingsbron voor bacteriën.
Een nieuwe ontdekking is dat lactoferrine ook bepaalde typen protonpompen remt. Het remt de F-ATPase protonpomp in de bacteriële plasmamembraan, waarmee het essentiële functies verstoort en bijdraagt aan de antimicrobiële effecten van lactoferrine.
Daarnaast verstoort lactoferrine ook de activiteit van de V-ATPase protonpomp van metastatische kankercellen. Daarmee zou het een veelbelovend middel kunnen zijn tegen kankerceltypes die V-ATPase hebben in hun celmembraan [2].
Referenties:
- Ciccaglione AF, Di Giulio M, Di Lodovico S, et al. Bovine lactoferrin enhances the efficacy of levofloxacin-based triple therapy as first-line treatment of Helicobacter pylori infection: an in vitro and in vivo study. J Antimicrob Chemother. 2019 Apr 1;74(4):1069-1077.
- Santos-Pereira C, Andrés MT, Fierro JF, et al. A review on lactoferrin as a proton pump inhibitor. Int J Biol Macromol. 2022 Jan 15;202:309-317.
Bron: Springfield Nutra