Lycopeen, het rode carotenoïde uit tomaten, verhoogt de activiteit van een antioxidantenzym in HDL-partikels. Dat schrijven Britse onderzoekers in Frontiers of Nutrition op basis van wat ze zelf de eerste, veelomvattende studie noemen waarin de invloed van een voedingsstof op de HDL-functie aangetoond wordt. Deze waarneming zou het gunstige verband tussen consumptie van tomaten en hartziekte kunnen verklaren.
Lycopeen heeft namelijk geen invloed op bloeddruk, triglyceriden, LDL-cholesterol of HDL-cholesterol. Omdat lycopeen door HDL-partikels opgenomen wordt, volgden de onderzoekers dat spoor.
De paraoxonase-activiteit nam toe, een enzym dat geoxideerde lipiden verwijderd uit apoB-houdende partikels. Ook de activiteit van lecithine-cholesterol-acyltransferase nam toe dankzij lycopeen. Dat enzym helpt cholesterol op te nemen en werkt tegelijk als antioxidant van LDL-partikels. Het enzym is zelf erg gevoelig voor oxidatieve schade. Tot slot daalde de activiteit van cholesterylester-transferproteïne, dat de cholesteroltransfer regelt van HDL naar andere partikels.
Het opvallendst was de daling in serum-amyloïde A, een ontstekingsfactor die zoals C-reactief proteïne in de lever wordt aangemaakt. Aanwezigheid van serum-amyloïde A maakt HDL-partikels disfunctioneel, waardoor ze minder cholesterol opnemen en meer last krijgen van oxidatie.
Aan de studie namen 225 niet-zieke volwassenen van middelbare leeftijd met overgewicht deel. Het controledieet bevatte minder dan 10 mg lycopeen per week, het lycopeenrijke dieet gaf 224-350 mg lycopeen per week. Een derde groep kreeg lycopeen via een supplement (70 mg per week). Het supplement had meer een uitgesproken effect dan het tomaat- en lycopeenrijke dieet.
Referentie:
McEneny J, Henry SL, Woodside J et al. Lycopene-rich diets modulate HDL functionality and associated inflammatory markers without affecting lipoprotein size and distribution in moderately overweight, disease-free, middle-aged adults: A randomized controlled trial. Front Nutr. 2022; 9:954593 doi:10.3389/fnut.2022.954593