Tot op heden is er geen bewijs dat de gevonden associatie tussen vitamine D-deficiëntie en dementie causaal van aard is, maar een recent Australisch onderzoek maakt dat wel waarschijnlijker. Voor het eveneens onderzochte associatieve verband tussen een tekort en het optreden van een beroerte werd geen causaliteit gevonden. In de prospectieve studie werden gegevens uit de Britse Biobank gebruikt van enkele honderdduizenden personen.
Van 427.690 onderzoeksdeelnemers werd het verband bepaald tussen de concentratie vitamine D en het risico op dementie of beroerte. Voor een subgroep van 33.523 personen werd tevens gekeken naar het verband met in beeld gebrachte structuur en functie van verschillende hersengebieden. Bij de totale groep deelnemers werd aan de hand van Mendeliaanse randomisatie, waarvoor variaties in genen met een bekende functie worden gemeten, mogelijke schijncausaliteit gecorrigeerd. In dit geval ging het om het onderscheid tussen mensen die, afgaand op hun genen, een lager of juist hoger vitamine D-gehalte hadden. Voor elke groep afzonderlijk werd vastgesteld hoeveel mensen dementie ontwikkelden of een beroerte kregen en bepaald hoe groot de kans daarop was.
Vitamine D-deficiëntie bleek geassocieerd met een hoger risico op dementie en beroerte. Het verband was sterker bij degenen met minder dan 25 nmol/L serum-vitamine D dan bij degenen met 50 nmol/L of meer. Voor causaliteit kwam Mendeliaanse randomisatie uit op een risicoverschil tussen beide groepen van 54%. De onderzoekers stelden vast dat, door het vitamine D-niveau op te krikken naar (minimaal) 50 nmol/L, 17% van de gevallen van dementie kon worden voorkomen. Verhoging boven dit niveau zou vermoedelijk geen meerwaarde hebben.
De suggestie van een causaal verband was er niet met de kans op beroerte.
Referentie:
Navale SS, Mulugeta A, Zhou A, et al. Vitamin D and brain health: an observational and Mendelian randomization study. Am J Clin Nutr. 2022 Aug 4;116(2):531-540.