Wetenschappers hebben potentieel nieuwe risicofactoren geïdentificeerd uit gegevens van de vermaarde Framingham Heart Study. Het gaat om de vetzuursamenstelling van de membranen van rode bloedcellen, meer precies drie specifieke vetzuren en de omega-3-index. De vetzuursamenstelling lijkt sterftekans minstens even goed te voorspellen als de klassieke risicofactoren: totaal cholesterol, HDL-cholesterol, bloeddrukbehandeling, bloeddruk, roken en diabetes.
Van 2.240 deelnemers van de Framingham Offspring Cohort hadden de wetenschappers een vetzuuranalyse van de rode bloedcellen ter beschikking. Deelnemers werden gedurende gemiddeld 11 jaar opgevolgd. In het totaal werd rekening gehouden met 28 vetzuurparameters. Vier vetzuurparameters werden weerhouden omdat ze als beduidende voorspellers uit de bus kwamen: myristinezuur (verzadigd, 14 koolstofatomen), palmitoleïnezuur (omega-7), beheenzuur (verzadigd, 22 koolstofatomen) en de omega-3-index.
De concentraties van myristinezuur, palmitoleïnezuur en beheenzuur in de membranen van rode bloedcellen liggen tussen de 0,2 en 0,4%, terwijl die van omega-3 vijf tot acht procent bedragen. Het is opmerkelijk te noemen dat vetzuren in dergelijke lage concentraties zo'n grote impact hebben op de levensverwachting.
Van myristinezuur nemen we gemiddeld 2 gram per dag in, met zuivel als grootste voedingsbron. Van beheenzuur nemen we minieme hoeveelheden in, het grootste deel maakt het lichaam zelf aan. Vermoedelijk is beheenzuur een marker voor een soepel lopend metabolisme.
In tegenstelling tot de andere vetzuren is palmitoleïnezuur een negatieve factor voor de gezondheid. Macadamiaolie is zover bekend de rijkste bron ervan, maar waarschijnlijk is ook hier de lichaamseigen productie de grootste bron. Koolhydraatinname zou palmitoleïnezuur in het plasma doen toenemen.
Rond omega-3 is veel meer onderzoek verricht. In tegenstelling tot de andere vetzuren is de index wel een factor die door het eetpatroon duidelijk beïnvloedbaar is. Bij de gemiddelde Amerikaan bedraagt de index 5%, bij de gemiddelde Japanner 8%. De kans dat een deelnemer van de Framinghamcohort na 11 jaar nog in leven is, bedraagt 85% voor niet-rokers met een hoge omega-3-index (>6,8%) en slechts 47% voor rokers met een lage omega-3-index (<4,2%).
Referentie:
McBurney MI, Tintle NL, Vasan RS et al. Using an erythrocyte fatty acid fingerprint to predict risk of all-cause mortality: the Framingham Offspring Cohort. Am J Clin Nutr. 2021 doi:10.1093/ajcn/nqab195
Bron: https://www.voedingsgeneeskunde.nl/node/5605