Nierstenen zijn stenen die gevormd worden in de nieren wanneer de urine meer potentieel kristalvormende stoffen - calcium, oxaalzuur, urinezuur - bevat dan de vloeistof in de urine kan oplossen en/of wanneer de urine te weinig stoffen bevat die kristalvorming tegengaan – citraat (citroenzuur), magnesium en fytinezuur.
Er zijn verschillende soorten nierstenen, afhankelijk van hun samenstelling. De meest voorkomende zijn calciumoxalaat stenen.
Kleine nierstenen worden meestal gewoon vanzelf verwijderd via de urine, maar grote nierstenen moeten eerst kleiner gemaakt worden om de urinewegen te kunnen passeren. Soms moeten stenen chirurgisch verwijderd worden.
Wanneer men na het behandelen van nierstenen niets verandert aan voedingsgewoonten, is de kans groot dat er nieuwe nierstenen gevormd worden. Mensen met nierstenen of mensen die gemakkelijk nierstenen vormen, hebben bovendien een verhoogd risico op chronische nierziekte of een verminderde nierfunctie.
Veel water drinken en veel plantaardige voeding eten zijn de belangrijkste factoren voor de preventie van nierstenen. Veel groenten en fruit eten verlaagt het risico op alle soorten nierstenen. Groenten en fruit bevatten veel water, hebben een alkaliserend (ontzurend) effect, zijn een bron van citroenzuur, fytinezuur, kalium, magnesium en vezels en hebben een gunstig effect op de darmflora.
Geen of weinig groenten en fruit eten creëert omstandigheden waarin nierstenen gemakkelijker gevormd worden.
Van verschillende planten en plantaardige voedingsmiddelen en van de polyfenolen die erin aanwezig zijn, is aangetoond dat ze de vorming van nierstenen voorkomen. Ze doen dat door de urine alkalischer (minder zuur) te maken, door de concentratie citraat, magnesium en kalium in de urine te verhogen, door de concentratie calcium, oxalaat en urinezuur te verlagen en door kristalvorming tegen te gaan. Ze kunnen zelfs nierstenen oplossen (Nirumand MC, 2018).
Planten die nierstenen voorkomen of oplossen
- groene thee (Camellia sinensis)
- framboos (Rubus idaeus)
- peterselie (Petroselinum crispum)
- granaatappel (Punica granatum)
- oregano (Origanum vulgare)
- javaanse nierthee (Orthosiphon stamineus)
- grote brandnetel (Urtica dioica)
- zwarte komijn (Nigella sativa)
- mastiek (Pistacia lentiscus)
- akkerscherm (Ammi visnaga)
- roselle (Hibiscus sabdariffa)
- Indische meekrap (Rubia cordifolia)
- Indische nachtschade (Solanum xanthocarpum)
Polyfenolen die nierstenen voorkomen of oplossen
- curcumine
- quercetine
- catechine, epicatechine, epigallocatechinegallaat
- rutine
- hyperoside
- diosmine
Referentie
Nirumand MC, Hajialyani M, Rahimi R, et al. Dietary Plants for the Prevention and Management of Kidney Stones: Preclinical and Clinical Evidence and Molecular Mechanisms. Int J Mol Sci. 2018 Mar 7;19(3). pii: E765.
Bron: PlaceboNocebo