Bij patiënten met depressie worden sinds enige tijd veranderingen in de microbiota gevonden. Microbiota-gerichte therapie komt nu steeds meer in de belangstelling voor de behandeling van mensen met een depressie.
Probiotica lijken niet onder te doen voor de meeste antidepressiva. Dat laat een recente netwerk meta-analyse zien.
Probiotische darmbacteriën, met name Lactobacillen en Bifidobacteriën, kunnen anti-depressieve effecten hebben. Deze probiotische darmbacteriën kunnen neurotransmitters produceren, zoals serotonine, dopamine, noradrenaline, GABA, glutamaat en histamine, en kunnen symptomen van depressie verminderen via vagale en spinale routes van de darm-hersen-as. Via verbetering van de darmhomeostase en de integriteit van de darmbarrière kunnen probiotica systemische inflammatie voorkomen of verminderen. Neuro-inflammatie speelt een rol bij depressie. Probiotica verminderen spiegels van pro-inflammatoire cytokinen bij patiënten met depressie [1].
Microbiota-gerichte therapie is veelbelovend en is aantrekkelijk vanwege het lage risico op bijwerkingen [1]. Daarbij is het effect van een probioticum bestaande uit meerdere bacteriestammen (multi-strain) effectiever dan één enkele stam (single strain) [2].
Een grote groep wetenschappers vergeleek het effect van probiotica met antidepressiva bij patiënten met een depressie. In het onderzoek werden 42 studies uit Amerika, Azië en Europa betrokken [1]. Deze studies omvatten in totaal 13.050 deelnemers, waarvan 404 deelnemers afkomstig waren uit studies waarin het effect van microbiota-gerichte therapie was onderzocht. In de probiotische studies werd gebruik gemaakt van Lactobacillus, Bifidobacterium en Bacillus. De mediane studieduur was 8 weken.
Wegens het gebrek aan studies waarin probiotica direct vergeleken zijn met antidepressiva werd er een netwerk meta-analyse uitgevoerd. Een netwerk meta-analyse maakt het mogelijk om meer dan twee (genees)middelen met dezelfde indicatie te vergelijken, zelfs als deze (genees)middelen nooit direct met elkaar zijn vergeleken. Ook kan met een netwerk meta-analyse een rangorde van de (genees)middelen op volgorde van effect worden bepaald.
Probiotica in de top van meest effectieve antidepressiva
In zestien studies bleken antidepressiva en/of probiotica een effect te hebben (effectiever dan placebo). Behandelingen waarbij probiotica toegevoegd waren aan antidepressiva van het type SSRI’s (serotonineheropnameremmers) bleken effectiever te zijn dan behandelingen met verschillende andere typen antidepressiva alleen.
Over het geheel genomen komt uit deze netwerk meta-analyse het beeld naar voren dat probiotica niet onderdoen voor de meeste antidepressiva. Sterker nog, probiotica kwamen qua rangorde voor effectiviteit op de een na hoogste plaats, na escitalopram (eerste plaats) [1].
De onderzoekers concluderen dat probiotica, al dan niet in combinatie met antidepressiva, effectief kunnen zijn voor de behandeling van depressie. Bovendien kan toevoeging van probiotica overwogen worden om de bijwerkingen van antidepressiva te verminderen [1].
Referenties:
- Zhao S, Liang S, Tao J, et al. Probiotics for adults with major depressive disorder compared with antidepressants: a systematic review and network meta-analysis. Nutr Rev. 2025 Jan 1;83(1):72-82.
- Goh KK, Liu YW, Kuo PH, et al. Effect of probiotics on depressive symptoms: A meta-analysis of human studies. Psychiatry Res. 2019 Dec;282:112568.
Bron: Springfield Nutra