De inname van selenium in Europa is vaak laag en de endogene productie van co-enzym Q10 neemt af met ouderdom. Lage selenium bloedspiegels zijn geassocieerd met een verhoogd risico (oplopend tot 56%) op sterfte door hart- en vaatziekten. Daarom werd er onderzoek gedaan naar het effect van suppletie met selenium en co-enzym Q10 op hart- en vaatziekten [1,2].
Selenium is een essentieel mineraal voor alle cellen in ons lichaam. Hierbij ondersteunt het verschillende enzymatische reacties om optimaal te kunnen functioneren. Selenium heeft een synergistische werking met co-enzym Q10. Beide zijn het belangrijke antioxidanten in ons lichaam en spelen ze een rol bij het in toom houden van ontstekingsreacties.
VERMINDERD RISICO VOOR CARDIOVASCULAIRE AANDOENINGEN
Zweeds onderzoek laat zien dat een interventie met selenium bij ouderen kan bijdragen aan een vermindering van hart- en vaatziekten.
In het onderzoek werden 443 gezonde ouderen gevolgd over een periode van 10 jaar, die gedurende 4 jaar gesuppleerd werden met een supplement van selenium en co-enzym Q10 [1].
De belangrijkste uitkomsten waren een significante vermindering van sterfte door cardiovasculaire aandoeningen – 49% risicoreductie ten opzichte van placebo – en een verbeterde hartfunctie.
De beschermende werking van suppletie met 200 mcg selenium per dag en 200 mg co-enzym Q10 per dag beperkte zich niet tot de interventieperiode, maar toonde blijvend resultaat tijdens de follow-up periode van tien jaar.
In de subgroep-analyse werd een onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen. Hieruit bleek dat de interventie positieve resultaten teweegbracht bij zowel mannen als vrouwen [1].
HOOG RISICO BIJ LAGE SELENIUMSTATUS
In een nadere analyse van de Zweedse studie werden de testpersonen in verschillende subgroepen verdeeld op basis van de hoeveelheid selenium in het bloed. Hieruit bleek dat suppletie met selenium en co-enzym Q10 het cardiovasculaire risico substantieel verminderde bij personen met een selenium bloedspiegel lager dan 85 mcg/l.
Het effect was het sterkst in de groep met de laagste selenium- concentraties (< 65 mcg/l), waarbij een halvering verkregen werd van het cardiovasculaire risico na suppletie met selenium en co-enzym Q10.
Dit toont aan dat er een duidelijk verband is tussen een verlaagde seleniumconcentratie en hart- en vaatziekten. Bij een seleniumconcentratie van meer dan 85 mcg/l was er geen effect waarneembaar van extra seleniumsuppletie.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid selenium is 60 mcg voor mannen en 50 mcg voor vrouwen. Echter, de seleniuminname in Europese landen ligt vaak lager. In Nederland heeft naar schatting circa 10% van de bevolking een tekort aan selenium [2]. Bovendien bleken de Zweedse deelnemers een lage gemiddelde seleniumconcentratie te hebben van 67 mcg/l, wat geassocieerd is met een verhoogd risico op sterfte door hart- en vaatziekten. Hieruit volgt dat het grootste gedeelte van ouderen gebaat zou zijn bij suppletie met selenium [3].
VERHOOGDE IGF-1 ALS POSITIEVE MARKER
Insulin-like growth factor-1 (IGF-1), dat in ons lichaam wordt aangemaakt, heeft verschillende positieve effecten. Naast een stimulans voor de celgroei en het metabolisme heeft het ook een ontstekingsremmende en anti-oxidatieve werking. Echter, de lichamelijke concentraties van IGF-1 dalen met de ouderdom. In een recente vervolgstudie van de Zweedse onderzoeksgroep werd aangetoond dat de combinatie van suppletie met selenium (200 mcg/d) en co-enzym Q10 (200 mcg/d) een toename gaf van de IGF-1 spiegels.
De gunstige effecten van selenium en co-enzym Q10 op het risico op hart- en vaatziekten zijn mogelijk deels toe te schrijven aan de verhoogde IGF-1-concentraties die na suppletie aangetoond zijn [4].
Referenties:
- Alehagen U, Aaseth J, Johansson P. Reduced Cardiovascular Mortality 10 Years after Supplementation with Selenium and Coenzyme Q10 for Four Years: Follow-Up Results of a Prospective Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Trial in Elderly Citizens. PLoS One. 2015 Dec 1;10(12):e0141641.
- https://www.rivm.nl/Onderwerpen/V/Voedselconsumptiepeiling/Overzicht_voedselconsumptiepeilingen/VCP_Ouderen_70_jaar_en_ou- der_2010_2012
- Alehagen U, Alexander J, Aaseth J. Supplementation with Selenium and Coenzyme Q10 Reduces Cardiovascular Mortality in Elderly with Low Selenium Status. A Secondary Analysis of a Randomised Clinical Trial. PLoS One. 2016 Jul 1;11(7):e0157541.
- Alehagen U, Johansson P, Aaseth J, et al. Increase in insulin-like growth factor 1 (IGF-1) and insulin-like growth factor binding protein 1 after supple - mentation with selenium and coenzyme Q10. A prospective randomized double-blind placebo-controlled trial among elderly Swedish citizens. PLoS One. 2017 Jun 13;12(6):e0178614.