De rol van vitamine D is niet beperkt tot spieren en botten. Het wordt steeds duidelijker dat ook onze hersenen ervan afhankelijk zijn voor een goede gezondheid. Nu blijkt dat een vitamine D-tekort de cognitieve achteruitgang bij ouderen ‘substantieel’ kan versnellen.
Onderzoek uit 2015 liet al zien dat een betere vitamine D-status in de leeftijd 40-65 jaar kan bijdragen aan een betere hersenfunctie op latere leeftijd. Vooral het werkgeheugen en verbaal geheugen bleken daarvan te profiteren. Recent onderzoek uitgevoerd aan het Alzheimer’s Disease Centre in Sacramento (VS) toont aan dat een tekort aan vitamine D de cognitieve achteruitgang bij ouderen versnelt.
Twee tot drie keer zo snel
Aan het onderzoek deden 382 mannen en vrouwen mee van gemiddeld 76 jaar oud. In de groep zaten zowel cognitief gezonde personen als personen met matige cognitieve beperkingen en dementie. De groep werd vijf jaar lang gevolgd.
Aan het begin van het onderzoek had 26 procent van de deelnemers een vitamine D-deficiëntie (<50 nmol/L). Nog eens 35 procent had een vitamine D-tekort (50-75 nmol/L). Een normaal niveau is 80 nmol/L of meer. Aan het eind van het onderzoek bleek dat de snelheid van cognitieve achteruitgang twee tot drie keer zo hoog was bij de vitamine D-deficiënte groep.
Neurologische aandoeningen
De onderzoekers noemen de resultaten een risicofactor voor neurologische aandoeningen. “Vitamine D-tekort bleek verband te houden met een substantieel snellere achteruitgang op het gebied van het episodisch geheugen en executieve functies. Dit zou kunnen corresponderen met een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer en dementie”, zeggen de onderzoekers.
Naast cognitieve achteruitgang en alzheimer, wordt ook het verband tussen vitamine D-tekort en andere neurologische aandoeningen steeds duidelijker. Eerder onderzoek liet bijvoorbeeld al zien dat schizofreniepatiënten vrijwel altijd een vitamine D-tekort hebben. Bij mensen met autisme worden eveneens vaak vitamine D-tekorten gevonden. Tot slot vertonen stemmingsstoornissen en depressie een duidelijke correlatie met vitamine D-tekort.
Werkingsmechanisme
Onderzoekers denken dat vitamine D wellicht de hersenontwikkeling moduleert en neuronen beschermt. Vitamine D blijkt ook betrokken te zijn bij de regulatie van Nerve Growth Factor (NGF): een belangrijke stof voor de groei, ontwikkeling, onderhoud en overleving van neuronen. Bovendien is vitamine D belangrijk voor de synthese van serotonine, een belangrijke neurotransmitter voor een goede geestelijke balans.
Ongeacht het exacte werkingsmechanisme, blijkt een goede vitamine D-status essentieel voor een goede geestelijke gezondheid en een normale cognitieve functie. Zeker bij ouderen en iedereen die aanleg heeft voor psychische problematiek is het extra belangrijk om te zorgen voor een vitamine D-status van minimaal 80 nmol/L.
Literatuur
- Karen E. Assmanna, Mathilde Touviera, Valentina A. Andreevaa, Mélanie Deschasauxa, Thierry Constansa, Serge Hercberga, Pilar Galana and Emmanuelle Kesse-Guyota, Midlife plasma vitamin D concentrations and performance in different cognitive domains assessed 13 years later, British Journal of Nutrition, 2015 May;113(10):1628-37.
- J.W. Miller, D.J. Harvey, L.A. Beckett, et al., Vitamin D Status and Rates of Cognitive Decline in a Multiethnic Cohort of Older Adults, JAMA Neurology, Published online, doi:10.1001/jamaneurol.2015.2115
- Harms, L. R., Burne, T. H. J., Eyles, D. W., & McGrath, J. J. (2011). Vitamin D and the brain. Best practice & research. Clinical endocrinology & metabolism, 25(4), 657-69. Elsevier Ltd. doi:10.1016/j.beem.2011.05.009
- Garcion, E., Wion-barbot, N., Montero-menei, C. N., Berger, F., & Wion, D. (2002). New clues about vitamin D functions in the nervous system. Trends Endocrinol Metab. 2002 13(3):100-105.