Honderden studies zijn in de loop der jaren uitgevoerd naar het effect van teunisbloemolie op het lipidenprofiel. De resultaten gaven echter geen eenduidig beeld. Iraanse voedingswetenschappers brengen daar nu voor het eerst meer duidelijkheid over. Zij evalueerden de tot nu toe best uitgevoerde studies en vonden een significant effect.
Vele studies zijn gepubliceerd over het effect van teunisbloemolie op verhoogde spiegels van cholesterol en triglyceriden. De Iraanse onderzoekers selecteerden uit 926 publicaties de kwalitatief beste studies met behulp van de daarvoor aangewezen Cochrane Collaboaration’s Tool [1].
Na deze kwaliteitstoets bleven er zes studies over die waren uitgevoerd tussen 1988 en 2017 in Chili, Finland, Iran, Japan en Schotland. Het aantal deelnemers varieerde per studie van 6 tot 60 en de mediane leeftijd varieerde van 20 tot 53 jaar.
De doses van teunisbloemolie lag tussen 1 en 27,8 gram per dag. De geïncludeerde studies moesten een suppletieduur hebben van minimaal zes weken. De langste studie duurde 17 weken.
Verhoging HDL en verlaging triglyceriden
Teunisbloemolie gaf over het geheel gezien een marginale verbetering van de bloedwaarden van totaalcholesterol, HDL, LDL en triglyceriden, maar geen van de effecten was significant.
Echter, na subgroep-analyse werd een significant effect gevonden op de triglyceridenwaarden bij een inname van niet meer dan 1-4 gram teunisbloemolie per dag. De gemiddelde daling was 0,42 mmol/l. Voor HDL werd een significante stijging gevonden bij personen met hyperlipidemie. De stijging was gemiddeld 0,14 mmol/l [1].
Een triglyceridenspiegel van 2 mmol/l of lager wordt beschouwd als een normaal gehalte. Een spiegel lager dan 1,7 mmol/l wijst op een lager risico op hart- en vaatziekten.
Een HDL-spiegel hoger dan 1,0 mmol/l (mannen) of 1,2 mmol/l (vrouwen) wijst mogelijk ook op een lager risico op hart- en vaatziekten.
Voor LDL werd er een (niet-significante) daling gevonden van 0,54 mmol/l. Een LDL-spiegel onder de 3,0 mmol/l is over het algemeen goed.
Voor mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten is de streefwaarde voor LDL-cholesterol 2,6 mmol/l.
Bij mensen met hart- en vaatziekten die jonger zijn dan 70 jaar is de streefwaarde lager dan 1,8 mmol/l [2].
Gamma-linoleenzuur en fytosterolen
Bekende toepassingen van teunisbloemolie zijn onder meer mastalgie (pijnlijke borsten), premenstrueel syndroom en inflammatoire aandoeningen, zoals atopische dermatitis en reuma. Teunisbloemolie is een rijke bron van gammalinoleenzuur (GLA, 8-10%), een ontstekingsremmend omega 6-vetzuur.
Daarnaast is het van alle eetbare plantaardige oliën een van de rijkste bronnen van fytosterolen, met name beta-sitosterol en campesterol. Ook van de sterolen in teunisbloemolie zijn in vitro ontstekingsremmende effecten vastgesteld [3].
DGLA
Gamma-linoleenzuur is de precursor van dihomo-gamma-linoleenzuur (DGLA) dat omgezet wordt in ontstekingsremmende prostaglandines, thromboxanen en leukotriënen.
In een studie bij 306 patiënten met hart- en vaatziekten, die waren opgenomen op de intensive care of hartbewaking in het ziekenhuis wegens een acute hartaandoening, werd een verband gevonden tussen de DGLA-bloedspiegel en overleving op de lange termijn [4].
Een lage spiegel van DGLA en een lage DGLA/arachidonzuur-ratio bleek een voorspeller te zijn voor het overlijden van patiënten met acuut hartfalen en andere acute cardiovasculaire aandoeningen [4].
Referenties:
- Khorshidi M, Zarezadeh M, Moradi Moghaddam O, et al. Effect of evening primrose oil supplementation on lipid profile: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. Phytother Res. 2020 Oct;34(10):2628-2638.
- Hartstichting. Cholesterolwaarden.
https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/gids-cholesterol/cholesterolwaarden?tab=1 - Montserrat-de la Paz S, Fernández-Arche A, Angel-Martín M, et al. The sterols isolated from Evening Primrose oil modulate the release of proinflammatory mediators. Phytomedicine. 2012 Sep 15;19(12):1072-6.
- Ouchi S, Miyazaki T, Shimada K, et al. Decreased circulating dihomo-gamma-linolenic acid levels are associated with total mortality in patients with acute cardiovascular disease and acute decompensated heart failure. Lipids Health Dis. 2017 Aug 14;16(1):150
Bron: Springfield Nutra