Wat is het verband?
Uv-straling wordt als de belangrijkste oorzaak van huidkanker beschouwd, omdat het DNA-schade in de huid veroorzaakt. Dat moet echter sterk genuanceerd worden. Huidkanker wordt niet veroorzaakt door uv-straling op zich, maar door andere factoren die er onder andere voor zorgen dat DNA-schade in de huid niet hersteld wordt en die een negatief effect hebben op genen die het ontstaan en de groei van kanker tegengaan.
De mens heeft zonlicht nodig om gezond te blijven. Blootstelling aan zonlicht is onder andere nodig voor de aanmaak van vitamine D. Een gebrek aan vitamine D verhoogt het risico op alle vormen van kanker. Verschillende studies tonen aan dat blootstelling aan de zon beschermt tegen kanker (ook huidkanker) en dat kanker meer voorkomt bij mensen die weinig in de zon komen of die op plaatsen wonen waar weinig zonlicht is (verder verwijderd van de evenaar) (Grant WB, 2012; Wu X, 2015).
Uv-straling veroorzaakt breuken in het DNA van de huidcellen (DNA-schade), verhoogt oxidatieve stress (vrije radicalen schade) en onderdrukt de immuunrespons in de huid.
Omdat de mens voor zijn overleven afhankelijk is van zonlicht, heeft de huid beschermingsmechanismen ontwikkeld tegen de door uv-straling veroorzaakte DNA-schade en oxidatieve stress: aanmaak van vitamine D, aanmaak van melanine, stimulatie van DNA-herstelmechanismen, aanmaak van melatonine en verhoogde aanmaak van antioxidantenzymen.
Wanneer deze beschermingsmechanismen niet goed werken, wordt uv-straling schadelijk en kankerverwekkend.
Tussen 1973 en 2003 is het aantal gevallen van huidkanker met 81% gestegen en het blijft elk jaar met 3% stijgen (Ries LAG, 2011). Volgens sommige onderzoekers heeft dat te maken met een betere diagnostiek (meer ontdekte huidkankers), maar vooral met het feit dat mensen meer op vakantie gaan en in de zon liggen. Volgens anderen is dat omdat sinds 1975 het gebruik van zonnefilters en zonneblokkers gepromoot wordt.
Het gebruik van zonnefilters wordt vooral gepromoot op basis van commerciële aspecten. Het steunt niet op wetenschappelijk onderzoek. Er is geen bewijs dat zonnefilters en zonneblokkers huidkanker voorkomen (Diffey BL, 2009; Weinstock MA, 1999; Dennis LK, 2003). In sommige studies wordt zelfs een verhoogd risico op huidkanker gezien door het gebruik van zonnefilters.
Veel onderzoekers geven toe dat ze zonnefilters blijven aanbevelen - ondanks het feit dat er geen afdoende bewijzen zijn voor de beschermende werking en ondanks kennis van schadelijke effecten - omdat ze niet anders durven zolang er nog zo veel onduidelijkheid is.
Het advies om uit de zon te blijven of altijd zonnefilters te gebruiken is ongegrond en heeft een enorme impact op de volksgezondheid (verhoogd risico op kanker, auto-immuunziekten, allergie, hart- en vaatziekten, neurologische aandoeningen, depressie, …). Volgens een recent onderzoek is uit de zon blijven even ongezond als roken (Lindqvist PG, 2016).
Je kan je huid van binnenuit beschermen tegen uv-schade met onder andere omega-3 vetzuren, vitamine C, E, coënzym Q10, alfa-liponzuur, N-acetylcysteïne, flavonoïden en antioxidanten.
Referenties
1. Grant WB. Ecological studies of the UVB-vitamin D-cancer hypothesis. Anticancer Res. 2012 Jan;32(1):223-36.
2. Wu X, Zhou T, Cao N, et al. Role of Vitamin D Metabolism and Activity on Carcinogenesis. Oncol Res. 2015;22(3):129-37.
3. Ries LAG, Harkins D, Krapcho M, et al. (eds). SEER cancer statistics review, 1975–2003. Available at: http://seer.cancer.gov/csr/
4. Diffey BL. Sunscreens as a preventative measure in melanoma: an evidence-based approach or the precautionary principle? Br J Dermatol 2009;161:25-7. 108.
5. Weinstock MA. Do sunscreens increase or decrease melanoma risk: an epidemiologic evaluation. J Investig Dermatol Symp Proc 1999;4:97-100. 109.
6. Dennis LK, Beane Freeman LE, VanBeek MJ. Sunscreen use and the risk for melanoma: a quantitative review. Ann Intern Med. 2003 Dec 16;139(12):966-78.
7. Lindqvist PG, Epstein E, Nielsen K, et al. Avoidance of sun exposure as a risk factor for major causes of death: a competing risk analysis of the Melanoma in Southern Sweden cohort. J Intern Med. 2016 Mar 16.
Bron: PlaceboNocebo
