Statines verlagen het cholesterolgehalte in het bloed, maar hebben bij een deel van de gebruikers een negatief effect op het bloedsuikergehalte doordat ze als bijwerking de insulinegevoeligheid kunnen verminderen. Gebruik van vitamine E in combinatie met een statine kan insulineresistentie door statinegebruik verminderen door beïnvloeding van de nucleaire receptor PPAR-y.
Patiënten met diabetes type 2 krijgen na langere tijd vaker te kampen met co-morbiditeit, waaronder hart- en vaatziekten door een verhoogd cholesterolgehalte. Statines zijn eerste keuze medicijnen bij hypercholesterolemie. Deze medicijnen hebben echter bij een groep mensen een negatief effect op de insulinegevoeligheid en kunnen insulineresistentie induceren. Zeker bij patiënten met diabetes type 2 is dit problematisch. Met name bij sterker werkende statines komt deze bijwerking vaker voor. Onderzoekers hebben daarom gekeken of vitamine E-suppletie invloed heeft op de insulinegevoeligheid van het lichaam bij diabetes type 2-patiënten die een statine gebruiken.
Vitamine E verbetert insulinegevoeligheid bij gebruik atorvastatine
Aan het onderzoek namen dertig vrouwen met diabetes type 2 deel. De vrouwen gebruikten tevens atorvastatine ter verlaging van het LDL-cholesterol. Zij werden verdeeld in twee groepen. Een groep kreeg gedurende twaalf weken dagelijks 20 mg atorvastatine en een placebo, de andere groep kreeg 20 mg atorvastatine en 400 IE vitamine E (268 mg in de vorm van alfa-tocoferol). Atorvastatine is een van de sterkst werkende statines.
Na twaalf weken hadden de vrouwen die het statine met
vitamine E hadden gebruikt een betere insulinegevoeligheid (betere HOMA-IR waarde, een maat voor insulineresistentie) en een lagere serum insulineconcentratie.
De werking wordt mogelijk ontleend aan beïnvloeding van peroxisome proliferator-activated receptor gamma (PPAR-y). De vrouwen die vitamine E hadden gebruikt vertoonden namelijk een hogere aanmaak van PPAR-y in perifere mononucleaire bloedcellen (PBMC) ten opzichte van placebo. Deze nucleaire receptor fungeert als een transcriptiefactor en is zowel betrokken bij de regulering van het cholesterolgehalte als van de insulinegevoeligheid.
Invloed vitamine E op PPAR-y
Statines activeren PPAR-y dat op zijn beurt onder andere genen reguleert die betrokken zijn bij de efflux van cholesterol (verwijdering van cholesterol uit cellen). In principe zou PPAR-y tevens de insulinegevoeligheid moeten verbeteren. Echter, verschillende studies laten zien dat het gebruik van atorvastatine juist een negatieve impact heeft op de glucosestofwisseling. Dit komt mogelijk doordat statines via de GLUT-4 receptor op adipocyten de glucosetolerantie verminderen.
Het verbeteren van de PPAR-y signalering heeft niet alleen een positieve invloed op de cholesterolspiegel en suikerstofwisseling, maar kan tevens de antioxidantproductie verhogen waardoor oxidatieve stress vermindert. Een probleem dat evenzeer een rol speelt bij diabetes type 2-patiënten.
Vervolgonderzoek, zowel met mannen als met het gebruik van andere statines, moet uitwijzen hoe vitamine E precies PPAR-y beïnvloedt en of het effect van vitamine E op de insulinegevoeligheid ook optreedt bij gebruik van andere statines.
Referentie:
Tabaei BS, Mousavi SN, Rahimian A, et al. Co-Administration of vitamin E and atorvastatin improves insulin sensitivity and peroxisome proliferator-activated receptor-γ expression in type 2 diabetic patients: a randomized double-blind clinical trial. Iran J Med Sci. 2022 Mar;47(2):114-122.
Bron: Springfield Nutra