Vitamine K is belangrijk voor de botgezondheid en de bloedstolling. Maar wist u dat vitamine K mogelijk ook belangrijk is voor een goede cognitie? Twee recente publicaties laten een verband zien tussen de vitamine K-status en cognitieve achteruitgang.
Een lagere vitamine K-status is in verband gebracht met verschillende gezondheidsproblemen die ontstaan op latere leeftijd, zoals osteoporose en cardiovasculaire problematiek. Een van de functies van vitamine K is het faciliteren van de carboxylatie van eiwitten, waaronder bloedstollingsfactoren, osteocalcine en matrix Gla proteïne (MGP). Een verstoring in een of meerdere van deze functies kan tot de eerder genoemde klachten leiden, maar kan tevens neurologische problemen veroorzaken. Er komen steeds meer aanwijzingen dat een lage vitamine K-status de kans op cognitieve achteruitgang en zelfs de ziekte van Alzheimer kan verhogen.
Beter geheugen en betere hersendoorbloeding
Onderzoekers hebben bij 800 ouderen (gemiddelde leeftijd 76 jaar) bekeken of de vitamine K-status enig verband heeft met de cognitieve functie [1]. Verschillende epidemiologische studies maken dit verband aannemelijk, maar de relatie is nog niet eerder onderzocht met een goede vitamine K-marker. Om de vitamine K-status te bepalen gebruikten de onderzoekers in deze studie de bloedmarker ‘niet-gecarboxyleerd osteocalcine’, ook wel inactief osteocalcine. Osteocalcine is een eiwit dat uitsluitend gecarboxyleerd wordt, oftewel geactiveerd wordt, in aanwezigheid van vitamine K. De concentratie inactief osteocalcine is dan ook een betrouwbare marker om de vitamine K-status uit af te leiden.
De deelnemers voerden een cognitief onderzoek uit (Mini Mental State Examination (MMSE)) en er werd een bloedonderzoek gedaan om de concentratie inactief osteocalcine te bepalen [1].
Vervolgens werden de deelnemers op basis van deze bloedwaarde ingedeeld in drie groepen: mensen met een relatief lage, gemiddelde en hoge concentratie niet-gecarboxyleerd osteocalcine. Analyse van de data liet zien dat mensen met een lagere vitamine K-status (hogere concentratie niet-gecarboxyleerd osteocalcine) vaker last hadden van cognitieve achteruitgang dan mensen met een hogere vitamine K-status. Zij hadden 35% meer kans op milde cognitieve problemen.
De wetenschappers voerden ook nog een subanalyse uit met de data uit de MMSE. Dit cognitieve onderzoek richt zich op de deelgebieden oriëntatie, registratie, calculatie, geheugen en taal. Hieruit bleek dat de mensen met een lage vitamine K-status vaker problemen hadden met oriëntatie, calculatie en taal. Een lage vitamine K-status lijkt daarom verband te houden met een aantal specifieke cognitieve problemen.
De resultaten van het onderzoek zijn in lijn met de resultaten van een andere onderzoeksgroep die in dezelfde periode een studie publiceerde, waarin de relatie tussen de vitamine K-status en cognitieve achteruitgang en neuropathologie werd onderzocht [2].
Zij vonden dat het vitamine K-gehalte in verschillende hersengebieden voorspellend kan zijn voor neuropathologische problemen. Zo hadden mensen met een hogere concentratie vitamine K in de hersenen 17% en 20% minder kans op respectievelijk dementie en milde cognitieve achteruitgang. Bovendien hadden deze mensen minder vaak de ziekte van Alzheimer.
Vitamine K2; MK-7
Vitamine K komt voor in de vorm van vitamine K1, uit planten, en vitamine K2, een product van bacteriële fermentatie. De Universiteit van Maastricht heeft verschillende onderzoeken gedaan naar het verschil in biologische beschikbaarheid tussen vitamine K1 en vitamine K2. Daaruit blijkt vitamine K2 in de vorm van MK-7 beter wordt opgenomen en langer beschikbaar blijft voor het lichaam dan vitamine K1 en vitamine K2 in de vorm van MK-4 [3]. Daarom zou suppletie met MK-7 de voorkeur hebben.
Het lichaam kan zelf vitamine K2 omzetten in verschillende vormen. Zo kan vitamine K2 in de vorm van MK-7 in de hersenen worden omgezet in MK-4 dat de meest voorkomende vorm is in de hersenen en belangrijk is voor de hersenfunctie.
Bij proefdieren die MK-7 kregen was de concentratie van MK-4 in de hersenen hoger dan bij proefdieren die MK-4 (of vitamine K1) kregen. Mogelijk heeft dit te maken met de langere verblijfsduur (halfwaardetijd) van MK-7 to.v. MK-4 [4].
Referenties:
- Azuma K, Osuka Y, Kojima N, Sasai H, Kim H & Inoue S. Association of Vitamin K Insufficiency With Cognitive Dysfunction in Community-Dwelling Older Adults. Frontiers in Nutrition 2022; 8:811831.
- Booth SL, Shea MK, Barger K, et al. Association of vitamin K with cognitive decline and neuropathology in community-dwelling older persons. Alzheimer’s Dement. 2022;8:e12255.
- Cranenburg ECM, Schurgers LJ, Vermeer C. Vitamin K: The coagulation vitamin that became omnipotent. Thromb Haemost. 2007 Jul;98(1):120–5.
- Ikeda S, Hanzawa F, Takahashi S, et al. Tissue Distribution of Menaquinone-7 and the Effect of α-Tocopherol Intake on Menaquinone-7 Concentration in Rats. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2018;64(6):391-398.
Bron: Springfield Nutra